రెండేళ్లుగా ఎంతో మంది డిప్రెసివ్ మూడ్లో ఉన్నారు. కాస్త ఊపిరి పీల్చుకుంటున్నాం అనుకునేలోపు ఒమిక్రాన్.. లాక్డౌన్ భయం మొదలైంది. మళ్లీ ఎలాంటి ఇబ్బందులు ఎదురవుతాయో అని ఆందోళన పడుతున్నారు. ఈ పరిస్థితుల్లో మానసికంగా బలంగా ఉండాలంటే ఏం చేయాలో చెప్తున్నారు సైకియాట్రిస్ట్ ప్రవీణ్ కుమార్ చింతపంటి.
ఫస్ట్ వేవ్ అయిపోయాక మెంటల్గా కొంత కోలుకున్నారు. రిఫ్రెష్ అయ్యారు. కొంచెం కాన్ఫిడెన్స్ కూడా వచ్చింది. కానీ అప్పుడు సెకండ్ వేవ్ వస్తుందని తెలియదు. అంతా సర్దుకుని క్లియర్ అయిపోయిందనే అనుకున్నారు. కానీ సెకండ్ వేవ్ వచ్చింది. దాంతో ఒత్తిడి ఎక్కువై డిప్రెషన్ బారిన పడ్డారు చాలామంది. ఆ ఎఫెక్ట్ ఫ్యామిలీ రిలేషన్స్, జాబ్స్ మీద క్లియర్గా కనిపిస్తోంది. అందరూ బెటర్ అవుతున్నారని అనుకున్నాం. కానీ... అలా లేదు. మెంటల్గా స్టెబుల్ అవ్వడానికి మరింత టైం కావాలి. ఇప్పుడు ఈ ఒమిక్రాన్ టైంలో మరింత నిబ్బరంగా ఉండాలి.
ఆలోచనలు ఎలా ఉన్నాయి?
వ్యక్తిగతంగా చాలా మందిలో.. చాలా ఆలోచనలు ఉంటున్నాయి. ఉద్యోగం ఉంటుందా? లేదా? వర్క్ ఫ్రమ్ హోమ్ కంటిన్యూ అవుతుందా? జీతం సరిగా వస్తుందా? లేదా.. సగం జీతమే వస్తే, ఖర్చులు, ఈఎమ్ఐలు క్లియర్ ఎలా అవుతాయి? ఫ్యామిలీని ఎలా చూసుకోవాలి? ఇలాంటి ఆలోచనలు ఒకలాంటి డిప్రెషన్కు దారితీస్తాయి. జాబ్ పోతే అది ఇంకా పెద్ద ప్రాబ్లం. ఈ రెండేళ్లలో ప్రపంచవ్యాప్తంగా చాలామంది ఎదుర్కొన్న ఇబ్బంది ఇదే. అందుకని వీలైనంత స్టెబుల్గా ఉండేందుకు ట్రై చేయాలి.
పెద్ద ఇబ్బందులేంటి..?
జాబ్ పోయినా, సగం జీతమే వస్తున్నా.. ఏమీ కానట్టే గొప్పలకు పోతారు కొందరు. ఇదో రకం ప్రాబ్లమ్. ఐటీ ఉద్యోగాల్లో శని, ఆది వారాలు వీకెండ్ పార్టీలు, దోస్తులు, దావత్లు, కార్లు, టూర్ల సంగతి తెలిసిందే. జీతం వచ్చినా, రాకున్నా.. ఎలాంటి పరిస్థితి ఉన్నా సరే వాటిని మిస్ అవకూడదన్నట్టు ఉంటారు. ఈ లైఫ్స్టయిల్ మార్చుకోవాల్సి వచ్చేసరికి కష్టంగా అనిపిస్తుంది. లక్షల్లో ఉండే పిల్లల స్కూల్ ఫీజులు, ఫ్లాట్ ఈఎమ్ఐలూ తలకు మించిన భారం అవుతాయి. దాంతో ఫైనాన్షియల్ టెన్షన్ పెరిగిపోతుంది. డబ్బులు రాకపోవడం ఒక ఎత్తు.. స్టేటస్ కోల్పోవడం ఇంకో ఎత్తు. వీటి వల్ల మానసికంగా జరిగే సంఘర్షణ చాలా డిప్రెషన్లోకి తోసేస్తుంది. ఇది మగవాళ్లకే కాదు, ఆడవాళ్లలోనూ ఉంది. అదెలాగంటే.. చాలామంది అమ్మాయిలు జాబ్చేసి పేరెంట్స్ను చూసుకుంటున్నారు. ఈ లాక్డౌన్ సిచ్యుయేషన్స్ వంటివి వాళ్లను కూడా ఇబ్బందుల్లోకి నెట్టాయి.
ఒంటరితనం వల్ల..
ఐసోలేషన్లో ఉండటం వల్ల కూడా డిప్రెషన్ బారిన పడతారు. ఇతర కారణాలు ఏవైనా తోడైతే సమస్య మరింత టఫ్ అవుతుంది. ఇవన్నీ వ్యక్తిగతంగా ఎదురయ్యే ఇబ్బందులు. ఇక సొసైటీలో వచ్చే ఇబ్బందులు చెప్పాలంటే, కుటుంబ పరంగా ఎదురైన ఒత్తిళ్లు. ఈ పరిస్థితుల్లో కొన్నిచోట్ల భార్యాభర్తలు కొట్టుకోవడం, సూసైడ్ చేసుకోవడం వంటివి కూడా జరిగాయి. ఆ పరిస్థితులు ఈమధ్య కొంత బెటర్ అయ్యాయి.
పిల్లలపై ప్రభావాలు..
పిల్లలకు కూడా కుటుంబ ఆర్థిక పరిస్థితులు తెలుస్తుంటాయి. దానికి తగ్గట్టు లిమిటేషన్స్ పెట్టుకోవడం వంటవి మెచ్యూరిటీతో చేస్తుంటారు. ఆన్లైన్లో చదవడానికి పడ్డ ఇబ్బందులు వంటివి వాళ్లలోనూ డిప్రెషన్ను తీసుకొచ్చాయి. రిజల్ట్స్ విషయంలో మెంటల్ టెన్షన్ పెట్టుకున్న పిల్లలు చాలామంది ఉన్నారు. చుట్టూరా ఒకేలాంటి ఒత్తిడితో ఉన్న వాతావరణం.. అంటే.. కరోనా, డెల్టా ప్లస్, ఒమిక్రాన్.. అనే వార్తలు వింటుంటే.. ఎవరిలోనైనా సరే డిప్రెషన్ లెవెల్స్పెరిగిపోతుంటాయి.
అవేర్నెస్ ఎఫెక్ట్?
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఇప్పుడున్న ఒమిక్రాన్ వేరియెంట్ వరకు కూడా.. ఏం జరుగుతుందన్న విషయాన్ని హెల్త్ ఆర్గనైజేషన్స్ క్లియర్గా చెప్పలేకపోయాయి. గైడ్లైన్స్లో పర్ఫెక్షన్ లేకపోవడం ఇందుకు కారణం కావచ్చు. పలానా వ్యాక్సిన్ వేసుకుంటే కరోనా భయం పోతుందన్న నమ్మకం ఎవరూ ఇవ్వలేక పోయారు. దానికి తోడు ‘అదలా.. ఇదిలా..’ అంటూ బోలెడు రూమర్స్. వ్యాక్సిన్ వేసుకుంటే చనిపోతారన్న వార్తలు పల్లెల్లో చాలా ప్రభావం చూపాయి. బలవంతంగా వ్యాక్సిన్ వేయాల్సి వస్తోంది ఇప్పటికీ. కొన్నిచోట్ల మతపరమైన భావనలు వ్యాక్సిన్కి అంటగట్టి దూరం పెట్టిన సంఘటనలు కూడా ఉన్నాయి. వీటి వల్ల చాలా నష్టం జరిగింది. ఒక్క మాటలో చెప్పాలంటే ఈ వైరస్ వల్ల మానసికంగా వీక్ అవడం అనేది పెరిగింది.
సొసైటీ మారిందా?
ఈ రెండేళ్లలో మనుషుల్లో పాజిటివ్నెస్ పెరిగింది. ఉన్నదాంట్లో కొంత పక్కనున్నవాళ్లకు ఇవ్వడం.. సాయం చేసే స్వభావం వంటివి పెరిగాయి. బతుకులో కష్టాన్ని, సుఖాన్ని తెలుసుకుని నడవాలన్న ఆలోచన డెవలప్ అవుతోంది. ఈ నేచర్ కూడా మెంటల్ ఫిట్నెస్ను ఇస్తుంది. ప్రాణాల్ని సైతం లెక్క చేయకుండా సాయం చేసినవాళ్లు ఉన్నారు. వాళ్లను చూసి ఇన్స్పైర్ అవుతున్నారు.. స్థాయిని మించి సాయం చేయడం చూస్తున్నాం. ఇలాంటివి సొసైటీకి అవసరం.
బిజీగా ఉండాలి
ఏదో ఒక పని కల్పించుకుని బిజీగా ఉండే ప్రయత్నం చేయాలి. పిల్లలతో ఎక్కువ టైం స్పెండ్ చేయాలి. మానసిక ప్రశాంతతకి ఇవన్నీ బాగా హెల్ప్ చేస్తాయి. టైంకి తినాలి. కనీసం 8 గంటలు నిద్రపోవాలి. మంచి జరుగుతుందన్న నమ్మకంతో ఉండాలి. అలాగే వీట న్నింటితో పాటు.. సోషల్ స్కిల్స్ నేర్చుకోవాలి. కొత్త వర్క్ ఏదన్నా నేర్చుకుంటే సెల్ఫ్ కాన్ఫిడెన్స్ పెరుగుతుంది. ఫైనాన్షియల్
ప్లానింగ్ చేసుకోవాలి. మనిషి ఆలోచన లను ఒత్తిడి లోకి నెట్టేసే రూమర్స్పట్టించు కోకూడదు.
స్టూడెంట్స్ కోసం..
స్టూడెంట్స్ అకడమిక్
ఇయర్ పోయిందని ఆలోచించడం మానేయాలి. సాధించాల్సింది చాలా ఉందన్న కాన్సెప్ట్తో ముందుకు పోవాలి. ఒక ఏడాది మిస్ అయినంత మాత్రాన కాంపిటీటివ్ ఎగ్జామ్స్లో పూర్తిగా వెనకబడినట్టు కాదు. మనమే ఆగిపోలేదు. ప్రపంచం కూడా ఆగింది. అందుకని.. భయపడక్కర్లేదు.
కొన్ని దేశాల్లో ‘గ్యాప్ ఇయర్’ తీసుకుని చదివే పిల్లలు కూడా ఉంటారు.
ఆ టైంలో లైఫ్స్కిల్స్ డెవలప్ చేసుకుంటారు. అకడమిక్గా మిస్ అయినవి ఇంట్లో కూడా నెమ్మదిగా చదువుకోవచ్చు. ఇబ్బంది ఏమీ లేదు. ఫ్లెక్సిబిలిటీ, రెస్పాన్సిబిలిటీ, యాక్టివ్
థింకింగ్, పేషెన్స్ వంటి ఇంటర్ పర్సనల్ స్కిల్స్ పెంచుకుంటే లైఫ్ బాగుంటుంది.