అఫ్ఘాన్లో హింసకు ఫుల్స్టాప్ పెట్టడానికి అమెరికా మూడేళ్ళుగా ప్రయత్నిస్తోంది. తాలిబన్లతో రెగ్యులర్గా చర్చలు జరుపుతోంది. టెర్రరిస్టులు రోజూ దాడులకు పాల్పడుతూ అమాయక జనాన్ని బలి తీసుకుంటున్నా సంప్రదింపుల ప్రక్రియను మాత్రం అగ్రరాజ్యం విడిచిపెట్టలేదు. చొరబాటుదారులు అఫ్ఘాన్ను ఆక్రమిస్తుంటే గట్టిగా అడ్డుకుంటూ అంతర్జాతీయంగా సపోర్ట్ కూడగట్టింది. ఈ ప్రయత్నాల్లో భాగంగానే ‘రిడక్షన్ ఇన్ వయొలెన్స్ (ఆర్ఐవీ)’ అనే కొత్త పరీక్షకు సిద్ధమైంది. దీనికి తాలిబన్లూ సై అనేలా చేసింది.
ఒక వైపు బాంబుల మోతలు… మరో వైపు చావు వార్తలు! నలభై ఏళ్లకు పైగా అన్నివిధాలా నష్టపోయిన అఫ్ఘానిస్థాన్లో ఇక కొత్త చరిత్ర మొదలుకానుందా? నిత్యం జరుగుతున్న యుద్ధం, మిలిటెంట్ల కార్యకలాపాలు, ఇతర దేశాల దాడులకు ఈవాళ్టితో ఫుల్ స్టాప్ పడనుందా? ఈ రెండు ప్రశ్నలకు అఫ్ఘాన్–అమెరికా, తాలిబన్ బలగాల మధ్య కుదరనున్న శాంతి ఒప్పందం ఎండ్కార్డ్ వేయబోతోంది.
అప్పుడెప్పుడో 1970ల్లో మొదలుకొని నిన్న మొన్నటి వరకు అమెరికా, రష్యా కోల్డ్వార్లో చిక్కుకొని విలవిల్లాడింది అఫ్ఘానిస్థాన్. ఇప్పుడిక వయొలెన్స్కి ఎండ్ కార్డ్ వేయటానికి అమెరికా ముందుకొచ్చింది. నిత్యం చికాకు పెడుతున్న తాలిబన్తో ఇవాళ (29న) అఫ్ఘాన్–అమెరికాలు ఒప్పందం చేసుకోనున్నాయి. ఒకరిపై ఒకరు దాడులకు దిగకుండా ఎంతవరకు సైలెంట్గా ఉంటామో సెల్ఫ్ టెస్ట్ చేసుకున్నాయి. ఏడు రోజుల పరీక్షలో అటు ప్రభుత్వమూ, ఇటు తాలిబన్ సైన్యాలు సైలెంట్గా ఉన్నాయి. ఈ నెల 21వ తేదీ శుక్రవారంతో మొదలైన పరీక్ష 28వ తేదీ శుక్రవారం వరకు సాగింది. ఈ సెల్ఫ్ టెస్టులో రెండు వర్గాలూ పాసయ్యాయని ఇంటర్నేషనల్ ఎక్స్పర్ట్లు గుర్తించారు.
ఏడాదికి పైగా నడిచిన చర్యల తర్వాత ఒప్పందానికి రెండు వర్గాలు ఒప్పుకోవటం మంచి విషయంగా చెబుతున్నారు. ఇక అఫ్ఘానిస్థాన్లో పొలిటికల్ సెటిల్మెంట్ కుదరాల్సి ఉంది. దీనికోసం రెండు దేశాలూ ఏర్పాట్లు చేస్తాయి. ఖైదీలను విడుదల చేస్తాయి. అఫ్ఘాన్ని అమెరికా ఆర్మీ వదిలి వెళుతుంది. ఇంటర్నేషనల్ పరిశీలకుల ఆధ్వర్యంలో ఒప్పందంపై సంతకాలు జరిగితే ఇవన్నీ చకచకా జరుగుతాయి.
20 ఏళ్లుగా అమెరికా అండ
2001 సెప్టెంబర్ 11న ట్విన్ టవర్స్పై టెర్రరిస్టులు ఎటాక్ చేయటంతో అమెరికా రంగంలో దిగింది. అఫ్ఘానిస్థాన్లోని అల్-ఖైదా ట్రైనింగ్ సెంటర్లు లేకుండా చేయాలని టార్గెట్ పెట్టుకుంది. అల్ఖైదా సంస్థ చీఫ్ ఒసామా బిన్-లాడెన్‌ని అప్పగించకపోతే తాలిబన్ల ప్రభుత్వాన్ని అంతం చేస్తామని హెచ్చరించింది. అప్పటి నుంచి 19 ఏళ్లుగా అమెరికా సైన్యం అక్కడే ఉండిపోయింది. తాలిబన్లతో ఒప్పందం కుదిరితే రేపో మాపో సొంత దేశం తిరిగి వెళ్లిపోతుంది. ఈ సందర్భం కోసమే ఎదురుచూస్తున్నామని యూఎస్ ప్రెసిడెంట్ డొనాల్డ్ ట్రంప్ కూడా అన్నారు.
కాల్పుల విరమణ?
ఆర్ఐవీ టెస్ట్ సక్సెస్ కావటంతో ఈ విధానాన్ని మరింత కాలం కొనసాగిస్తారు. కాల్పుల విరమణకు, వివిధ గ్రూప్ల మధ్య చర్చలకు వీలు ఏర్పడుతుందని
అఫ్ఘాన్ నేషనల్ సెక్యూరిటీ అడ్వైజర్ జావిద్ ఫైజల్ అన్నారు. ఆర్ఐవీ పీరియడ్ను ‘సీజ్ ఫైర్ ’గా భావించొద్దని ఓ తాలిబన్ లీడర్ అన్నారు. సెల్ఫ్ డిఫెన్స్ అనేది ప్రతి వర్గానికీ ఉండే హక్కేనని, దాని ప్రకారం ఈ ఏడు రోజులు మాత్రమే ప్రత్యర్థిపై దాడులు చేయబోమని క్లియర్గా చెప్పారు. దీన్నిబట్టి ఫ్యూచర్లో దాడులకు దిగబోమనే కండిషన్కి తాలిబన్లు సరేనంటారా లేదా అనే డౌటొస్తోంది. అయితే, ఒప్పందం తర్వాత అఫ్ఘానిస్థాన్లో ప్రశాంత వాతావరణాన్ని ఏర్పాటు చేయొచ్చని అమెరికా అంచనా వేస్తోంది. మొదట్లో ‘అఫ్ఘాన్ మిలటరీ యూఎస్ చేతిలో కీలుబొమ్మ’ అన్న ఉద్దేశంతో తాలిబన్లు చర్చలకు ఇష్టపడలేదు. చివరికి వాళ్లు ఆ ఫీలింగ్ నుంచి బయటకు వచ్చినట్లు సంప్రదింపులను బట్టి అర్థం చేసుకోవచ్చు.
