ఒకరా ఇద్దరా.. పదహారు వేల ఐదు వందల మంది శాస్త్రవేత్తల నిద్రలేని రాత్రులు. ఆడ, మగ తేడా లేకుండా.. సెలవులు తీసుకోకుండా చంద్రయాన్–2 కల సాకారం కోసం తపించారు. లక్ష్యానికి 2.1 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఆ కల నిలిచిపోయినప్పటికీ… వారి శ్రమ ఏ మాత్రం వృథా కాలేదు. ఇప్పుడు కాకపోతే మరో రోజు.. ఎప్పుడైనా కల సాకారం అవుతుందన్న నమ్మకం వారిలో ఉంది.
చంద్రయాన్–2 ప్రయోగంలో పాలుపంచుకున్న 16,500 మంది సైంటిస్టుల్లో కొందరు సాధారణ రైతు కుటుంబం నుంచి వచ్చినవారూ ఉన్నారు. సాక్షాత్తు ఇస్రో చైర్మన్ శివన్ది సాధారణ రైతు కుటుంబం. పొలం పనిలో నాన్నకు సాయం చేస్తూ ఓ తమిళ్‌ మీడియం స్కూలులో చదివారు శివన్. కష్టకాలంలోనూ నాన్న తమ తిండికి లోటు రానియ్యలేదని ఆయన చెబుతుంటారు. మెకానికల్ ఇంజినీర్ ఎస్.సోమనాథ్, క్రయోజెనిక్ ఇంజిన్ ఫెసిలిటీ హెడ్ వి.నారాయణన్, మిషన్ డైరెక్టర్ జె.జయప్రకాశ్, వెహికిల్ డైరెక్టర్ రఘునాథ పిళ్లై, డిప్యూటీ ప్రాజెక్టు డైరెక్టర్(రేడియో ఫ్రీక్వెన్సీ సిస్టమ్స్) చంద్రకాంత కుమార్, డిప్యూటీ ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్ (ఆప్టికల్ పేలోడ్ డేటా ప్రాసెసింగ్, ఎస్ఏసీ) అమితాబ్ సింగ్.. ఇలా ఎందరో సైంటిస్టులు చంద్రయాన్–2లో భాగస్వాములయ్యారు.
మహిళా శక్తి
ఈ ప్రయోగంలో మహిళల భాగస్వామ్యం ఎనలేనిది. ప్రాజెక్టుకు ముత్తయ్య వనిత డైరెక్టర్. చంద్రయాన్–2ను ఆమె ముందుండి నడిపిస్తున్నారు.
ఎలక్ట్రానిక్స్ అండ్ కమ్యూనికేషన్ ఇంజనీర్ అయిన వనిత.. 32 ఏళ్లుగా ఇస్రోలో పనిచేస్తున్నారు.1987లో జూనియర్ ఇంజనీర్గా కెరీర్ మొదలుపెట్టిన ఆమె… హార్డ్వేర్ టెస్టింగ్, డెవలప్మెంట్లపై వర్క్ చేశారు. ఇస్రో శాటిలైట్ సెంటర్లోని టెలిమెట్రీ టెలికమాండ్ డివిజన్లను లీడ్ చేశారు. కార్టోశాట్1, ఓషన్శాట్2, మేఘ ట్రాపిక్స్ వంటి శాటిలైట్లకు డిప్యూటీ ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్గా ఉన్నారు. మార్స్ ఆర్బిటర్ మిషన్ (మామ్/మంగళ్యాన్)లోనూ కీలక పాత్ర పోషించారు.
ప్రస్తుతం చంద్రయాన్–2 ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్గా పనిచేస్తున్న వనిత.. చంద్రయాన్–1 ప్రోగ్రాంకూ ప్రాజెక్ట్ డైరెక్టర్గానే ఉన్నారు. అంతేకాదు, ఇస్రోలో ఇతర గ్రహాలపై పరిశోధనల్లో పాలుపంచుకున్న మొదటి మహిళా సైంటిస్ట్ ఆమె కావడం విశేషం. 2006లో ఆస్ట్రానామికల్ సొసైటీ ఆఫ్ ఇండియా ఆమెకు బెస్ట్ విమెన్ సైంటిస్ట్ అవార్డును ఇచ్చింది. మరో మహిళ రీతూ కరిధాల్ చంద్రయాన్–2 మిషన్ డైరెక్టర్గా సేవలు అందిస్తున్నారు. అంతకుముందు ఆమె మార్స్ ఆర్బిటర్ మిషన్కూ పనిచేశారు. డిప్యూటీ ఆపరేషన్స్ డైరెక్టర్గా పనిచేసిన రీతూ.. స్పేస్క్రాఫ్ట్ అటానమీ వ్యవస్థలను డీల్ చేశారు. ఐఐఎస్సీలో ఏరోస్పేస్ ఇంజనీరింగ్ పీజీ చేశారు. 2007లో ఇస్రో యంగ్ సైంటిస్టు అవార్డును ఏపీజే అబ్దుల్ కలాం చేతుల మీదుగా అందుకున్నారు. 1997 నుంచి ఇస్రోలో పనిచేస్తున్నారు.
