- డిజైన్స్, మోడల్ స్టడీస్, జియో టెక్నికల్ఇన్వెస్టిగేషన్స్ సరిగా చేయలే
- ఐఎస్ కోడ్స్ ప్రకారం గేట్ల వద్ద జియో టెక్నికల్ స్టడీస్ నిర్వహించలే
- బ్యారేజీ ఏడో బ్లాకులో 11 గేట్లుంటే.. ఐదు గేట్ల వద్దే ఆ టెస్టులు చేశారు
- బ్యారేజీకి ఫౌండేషన్ అయిన సీకెంట్ పైల్స్నూ సరిగ్గా నిర్మించలే
- దిగువన రాఫ్ట్, పైల్స్కు కనెక్షన్ లేక రంధ్రాలు పడి వరద లీకేజీ
- ఇసుక సెడిమెంటేషన్తో పాటు మరికొన్ని స్టడీస్ చేయలేదని వెల్లడి
హైదరాబాద్, వెలుగు: కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టుకు గుండెకాయ అని గత ప్రభుత్వం గొప్పలు చెప్పుకున్న మేడిగడ్డ బ్యారేజీలో అడుగడుగునా లోపాలే ఉన్నట్టు తేలింది. డిజైన్లు, మోడల్ స్టడీస్, జియో టెక్నికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్స్ మొదలు.. బ్యారేజీకి మూలస్తంభమైన సీకెంట్పైల్స్లోనూ లోపాలున్నాయని ఐఐటీ రూర్కీ రిపోర్ట్ తేల్చి చెప్పింది. పలు పనులను ‘ఇండియన్ స్టాండర్డ్ కోడ్స్’ ప్రకారం చేపట్టలేదని గుర్తించింది. ప్రతి బ్లాకులోని ప్రతి గేటు వద్దా జియోటెక్నికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్స్ చేయాల్సి ఉన్నా.. కేవలం కొన్ని చోట్లనే ఆ టెస్టులు చేసి.. వాటినే మిగతా వాటికీ ప్రామాణికంగా తీసుకున్నారని వెల్లడించింది.హైడ్రాలజీ, హైడ్రాలిక్స్ (గేట్లకు సంబంధించిన అంశాలు), జియోటెక్నికల్ డిజైన్స్పై ఐఐటీ రూర్కీకి చెందిన సివిల్ ఇంజినీరింగ్ నిపుణులతో కూడిన టీమ్ విశ్లేషణాత్మకంగా అధ్యయనం చేసింది. సీకెంట్ పైల్స్ కటాఫ్ (బ్యారేజీలో లీకేజీలు, సీపేజీలు ఏర్పడకుండా భూమిలోపల ఏర్పాటు చేసే ఫౌండేషన్లాంటి ప్రొటెక్షన్ వాల్) ఐఎస్ కోడ్ ప్రమాణాలకు తగ్గట్టుగా లేవని రిపోర్ట్ తేల్చింది. సీకెంట్పైల్స్పై పడే వరద ప్రవాహ ఒత్తిడిని లెక్కలోకి తీసుకోకుండానే వాటిని నిర్మించారని పేర్కొన్నది. అప్స్ట్రీమ్, డౌన్స్ట్రీమ్లలో రాక్మ్యాపింగ్ చేయకుండానే సీకెంట్ పైల్స్ను నిర్మించినట్టు తెలిపింది. లాంచింగ్ ఆప్రాన్ మందం బ్యారేజీ వరదలకు సరిపోదని పేర్కొన్నది. దిగువన ఒక మీటర్, ఎగువన 1.2 మీటర్ల మందంతోనే లాంచింగ్ ఆప్రాన్లను ఏర్పాటు చేశారని, ఐఎస్ కోడ్స్ స్టాండర్డ్స్ ప్రకారం కనీసం 1.86 మీటర్ల మందం ఉండాలని తెలిపింది. సీసీ బ్లాకుల పొడవు కూడా సరిపోనూ లేదని వెల్లడించింది.
5 బోర్ హోల్స్ టెస్టులే..
మేడిగడ్డ బ్యారేజీలోని ఏడో బ్లాక్లో 33, 34, 35, 36, 37వ నెంబర్ గేట్ల వద్ద బోర్ హోల్స్ టెస్టులు చేశారని ఐఐటీ రూర్కీ రిపోర్టు తేల్చింది. 24 మీటర్ల నుంచి 26 మీటర్ల లోతు వరకు బోర్హోల్స్ తవ్వి, టెస్టులను నిర్వహించినట్టు వెల్లడించింది. ‘‘ఐఎస్ కోడ్ 13578 (2008) ప్రకారం ప్రతి పియర్, ప్రతి పిల్లర్, ప్రతి గేటు వద్ద జియోటెక్నికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్స్ చేయాల్సి ఉంటుంది. కానీ, మేడిగడ్డ ఏడో బ్లాక్లో 11 గేట్లుంటే.. కేవలం 5 గేట్ల వద్దనే నీటి ఒత్తిడిని తట్టుకునే శక్తి, సెటిల్మెంట్కు సంబంధించి బోర్హోల్స్ టెస్టులు నిర్వహించారు. మిగతా వాటికి టెస్టులు చేయలేదు. బ్యారేజీ ఎగువన, దిగువన సీకెంట్పైల్స్ అలైన్మెంట్కు తగ్గట్టుగానే పరీక్షలు నిర్వహించారు. బ్యారేజీ సెటిల్మెంట్కు సంబంధించి పునాది వెడల్పును 5 మీటర్లను ప్రామాణికంగా తీసుకొని లెక్కించారు. మేడిగడ్డ ఏడో బ్లాక్ ఫౌండేషన్ వెడల్పు 110 మీటర్లుగా ఉంది. అంటే లెక్కించిన దాని కన్నా చాలా ఎక్కువ. తక్కువ వాల్యూస్ తీసుకోవడం వల్ల జియోటెక్నికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్ రిపోర్టులో పేర్కొన్న సెటిల్మెంట్తో పోలిస్తే.. యాక్చువల్ సెటిల్మెంట్ మరింత ఎక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంటుంది’’ అని పేర్కొన్నది. వీటికితోడు మట్టి లేదా ఇసుక కొట్టుకుపోయే ముప్పునకు సంబంధించిన టెస్టులనూ చేయలేదని తేల్చింది.
కొన్ని స్టడీస్ చేయనేలేదు..
బ్యారేజీ దిగువన ఎనర్జీ డిసిపేషన్ (బ్యారేజీ గేట్లను ఎత్తాక వరద దిగువకు వెళ్లేటప్పుడు ఏర్పడే వరద ప్రవాహ శక్తిని తగ్గించే ఏర్పాట్లు) బాగానే ఉందని చెప్పినా.. అందుకు గల ప్రామాణికతను మాత్రం జియోఫిజికల్ ఇన్వెస్టిగేషన్ రిపోర్టులో ఆనాడు పేర్కొనలేదని ఐఐటీ రూర్కీ రిపోర్ట్ పేర్కొన్నది ‘‘క్రాక్ ఫ్లో స్టడీస్ (గేట్కు క్రాకులొచ్చి తన్నుకొచ్చే వరద) చేయలేదు. ఆ శక్తిని తగ్గించేందుకు ఏర్పాట్లు లేవు. దిగువన టెయిల్ వాటర్ తక్కువగా ఉండడంతో ఈ క్రాక్ ఫ్లో వల్ల వరద ప్రవాహ వేగం ఎక్కువయ్యే ముప్పు ఉంటుంది. తద్వారా దిగువన గుంతలు పడే ప్రమాదం ఎక్కువ. బ్యారేజీ దిగువన స్టిల్లింగ్ బేసిన్ (వరద వదిలినప్పుడు దిగువన నీరు దూకే స్థలం) వద్ద స్కవర్పై సరైన స్టడీస్ చేయలేదు. మోడల్ స్టడీస్లో ఎక్కడా షూటింగ్ వెలోసిటీస్పై అధ్యయనం చేయలేదు. వరద ప్రవాహం ఎట్లుందన్న అంశాలనూ రిపోర్ట్లో పేర్కొనలేదు. గేట్లను కొద్ది ఎత్తులో తెరిచి వరదను విడుదల చేసినప్పుడు స్టిల్లింగ్ బేసిన్ పరిస్థితి ఎలా ఉంటుందో తేల్చే పరీక్షనూ నిర్వహించలేదు. ఐఎస్ కోడ్స్ ప్రకారం ప్రతి బ్యారేజీకీ ఇసుక సెడిమెంటేషన్పై స్టడీ చేయాల్సి ఉంటుంది. కానీ, మేడిగడ్డ బ్యారేజీ విషయంలో ఈ సెడిమెంటేషన్ స్టడీస్ను చేయనే లేదు’’ అని ఐఐటీ రూర్కీ రిపోర్ట్ లో తేల్చి చెప్పింది.
రాఫ్ట్కు సీకెంట్పైల్స్ను కనెక్ట్ చేయలేదు..
బ్యారేజీ దిగువన సీకెంట్ పైల్స్ను రాఫ్ట్కు కనెక్ట్ చేస్తూ నిర్మించాల్సి ఉన్నా.. అలా చేయలేదని రిపోర్ట్ తేల్చింది. గ్యాప్ ఇస్తూ వాటర్ స్టాప్స్తో నిర్మించడం వల్ల.. రాఫ్ట్, పైల్స్కు మధ్య రంధ్రాలు పడి నీటి లీకేజీ లు ఏర్పడ్డాయని తెలిపింది. దాంతోపాటు స్కవర్(బ్రిడ్జి లేదా బ్యారేజీ పైల్స్ వద్ద సుడులు ఏర్పడి గుం తలా ఏర్పడడం) సైజును సరిగ్గా అంచనా వేయకుండా సీకెంట్పైల్స్ను డిజైన్ చేశారని పేర్కొన్నది. ‘‘రాఫ్ట్ బరువు కారణంగా సీకెంట్పైల్స్పై పడే ఒత్తిడిని పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. దానికి తోడు ఎర్త్ ప్రెజర్, అప్లిఫ్ట్ ప్రెజర్నూ సరిగ్గా లెక్కించలేదు. ఆ ఒత్తిడిని తగ్గించుకునేందుకు బ్యారేజీకి దిగువన భూమిలోపల ఉన్న బండరాళ్ల లోపలికి ఎక్కువ లోతు వరకు సీకెంట్ పైల్స్ను నిర్మించాలి. అందుకు తగ్గట్టుగా సీకెంట్పైల్స్ను రాఫ్ట్కు అనుసంధానం చేయాలి. కానీ, అలా చేయలేదు. కేవలం వాటర్స్టాప్స్ జాయింట్స్ను ఏర్పాటు చేశారు. దీంతో వరద ప్రవాహ వేగానికి ఆ జాయింట్లు విచ్ఛిన్నమై పైల్స్పై ప్రభావం పడింది. వరద ప్రవాహ దిశ.. దూరంలో మార్పులు జరిగి బ్యారేజీ ఎఫెక్ట్అయింది’’ అని వెల్లడించింది. దీంతో బయటకు వరద తన్నుకు వచ్చే ఎగ్జిట్ గ్రేడియంట్ వాల్యూలో తేడాలొచ్చి బ్యారేజీ ఏడో బ్లాక్కు చేటు చేసిందని తెలిపింది.
