జమ్మూకాశ్మీర్ విషయంలో కేంద్రం ఇటీవల తీసుకున్న సంచలన నిర్ణయాలతో అక్కడి రాజకీయాలు పూర్తిగా మారిపోయే సూచనలు ఉన్నాయి. రెండు ప్రధాన పార్టీల భవిష్యత్ ఏంటనేది అంతుచిక్కట్లేదు. జమ్మూ కాశ్మీర్ స్పెషల్ స్టేట్ అని, ఆ రాష్ట్రానికి ఆర్టికల్–370, ఆర్టికల్–35ఏ ఇస్తున్న అటానమీని ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ కాపాడి తీరతామని నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్, పీపుల్స్ డెమొక్రటిక్ పార్టీలు ఇన్నాళ్లూ చెప్పుకుంటూ వచ్చాయి. కానీ.. ఇప్పుడు అలా జనాన్ని మభ్యపెట్టే ఛాన్సే లేదు. దీంతో అవి ఇకపై ఏ అజెండాతో ప్రజల ముందుకు వెళతాయో తెలియట్లేదు. అసలు ఆ పార్టీలు బతికి బట్ట కట్టగలవా అనే అనుమానాలూ వస్తున్నాయి.
జమ్మూకాశ్మీర్లో ఆర్టికల్–370, ఆర్టికల్–35ఏ రద్దుతోపాటు ఆ రాష్ట్రాన్ని రెండు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలుగా విభజిస్తూ కేంద్ర ప్రభుత్వం తీసుకున్న నిర్ణయంతో స్థానిక రాజకీయాల్లో పెను మార్పులు చోటుచేసుకోనున్నాయని భావిస్తున్నారు. అక్కడ మొత్తం పదికిపైగానే రాజకీయ పార్టీలు ఉన్నా ప్రధాన లోకల్ పార్టీలు మాత్రం రెండే. మొదటిది నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్(ఎన్సీ) కాగా రెండోది పీపుల్స్ డెమొక్రటిక్ పార్టీ(పీడీపీ). నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్కు జమ్మూకాశ్మీర్తో 70 ఏళ్లకుపైగా అనుబంధం ఉంది. జమ్మూకాశ్మీర్ ఒక రాజ సంస్థానంగా ఉన్నప్పటి నుంచీ ఆ పార్టీ స్థానికుల హక్కుల కోసం కృషి చేస్తోంది. 1947 మొదలుకొని 2015 వరకు కంటిన్యూగా కాకపోయినా మధ్య మధ్యలో బ్రేక్లతో ఆ పార్టీయే కాశ్మీర్లో అధికారంలో కొనసాగింది.
స్పెషల్ స్టేటస్కు కట్టుబడ్డ పార్టీలు
తొలుత షేక్ అబ్దుల్లా, తర్వాత ఆయన కుమారుడు ఫరూఖ్ అబ్దుల్లా, ఆ తర్వాత మనవడు ఒమర్ అబ్దుల్లా సీఎంలయ్యారు. వీరు ల్యాండ్ రిఫార్మ్స్ అమలు చేశారు. ఆర్టికల్–370 కింద రాష్ట్రానికి ఉన్న అటానమీ స్టేటస్ కాపాడారు. రాష్ట్రానికి ప్రత్యేక రాజ్యాంగం, జెండా రూపొందించారు. మరో పార్టీ పీడీపీ 20 ఏళ్ల నుంచి యాక్టివ్గా వ్యవహరిస్తోంది. ఆ పార్టీ ఫౌండర్ ముఫ్తీ మహ్మద్ సయీద్ కాంగ్రెస్తో కలిసి మూడేళ్లు పాలించారు. తర్వాత ఆయన కుమార్తె మెహబూబా ముఫ్తీ బీజేపీతో కూటమి ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసి రెండేళ్లు సీఎంగా ఉన్నారు. బీజేపీ సపోర్ట్ విత్డ్రా చేసుకోవటంతో కిందటేడాది జూన్ లో మెహబూబా ప్రభుత్వం కూలిపోయింది.
ఇదంతా ఇక గతమేనా?
జమ్మూకాశ్మీర్కు కొత్త రాత రాసేందుకు మోడీ నాయకత్వంలోని కేంద్ర ప్రభుత్వం రీసెంట్గా తీసుకున్న నిర్ణయాల వల్ల అక్కడి మెయిన్స్ట్రీమ్ పొలిటికల్ పార్టీలు పాలసీ పరంగా ఒక్కసారిగా ప్రాధాన్యం కోల్పోనున్నాయి.
జనం వద్దకు వెళ్లటానికి కొత్త విధానాలను అనుసరించాల్సి ఉంటుంది. జమ్మూకాశ్మీర్కు స్పెషల్ స్టేటస్ ఇస్తున్న ‘ఆర్టికల్–370’, ‘ఆర్టికల్–35ఏ’ని కాపాడుకోవటం ద్వారా రాష్ట్ర ప్రయోజనాలకు తాము పూచీగా ఉంటామని ఎన్సీ, పీడీపీ ఇన్నేళ్లుగా హామీ ఇస్తూ వచ్చాయి. ఇప్పుడు ఆర్టికల్ 370, ఆర్టికల్ 35 ఏ రద్దు కావడంతో ఆ రెండు పార్టీలకు దిక్కుతోచని పరిస్థితి నెలకొంది. ప్రజలకు ఏం చెప్పాలో కూడా తెలియని నిస్సహాయ స్థితిలో ఉండిపోయాయి.
ఆర్టికల్–370, ఆర్టికల్–35ఏని తొలగిస్తామని బీజేపీ లీడర్లు, సెంట్రల్ మినిస్టర్లు అన్నప్పుడల్లా ఆ రెండు ప్రాంతీయ పార్టీలు మండిపడేవి. కాశ్మీర్కి, ఇండియాకి మధ్య ఉన్న ఒకే ఒక్క బంధం ఆ రెండు ఆర్టికల్స్ మాత్రమేనని, వాటినీ తెంపేస్తే దేశంతో సంబంధాలకు తెర పడినట్లేనని హెచ్చరించేవి. జమ్మూకాశ్మీర్ స్పెషల్ స్టేటస్ జోలికి వస్తే ఊరుకోబోమని బెదిరించేవి, స్థానికుల్లో సెంటిమెంట్ని రగిలించేవి. అసెంబ్లీ, లోక్సభ ఎన్నికల్లో ప్రతిసారీ ఇలా రెచ్చగొట్టి ఓట్లు వేయించుకొనేవి. పవర్లోకి వచ్చాక అభివృద్ధిని, హామీలను గాలికొదిలేసేవి. ఇప్పుడిదంతా గతంగా మారింది.
లోకల్ పార్టీలు ఏం చేయాలంటే..
ఆర్టికల్ 370పై స్థానిక పార్టీలు ఎంతగా బెదిరించినా మోడీ ప్రభుత్వం వెనకడుగు వేయలేదు. ఆపరేషన్ కాశ్మీర్ను అనుకున్న విధంగా పక్కా ప్లానింగ్తో పూర్తి చేసింది. జమ్మూకాశ్మీర్లో యుద్ధం లాంటి పరిస్థితిని సృష్టించారని; ప్రజల అభిప్రాయాలను, ప్రధాన రాజకీయ వ్యవస్థ సలహాలను, సూచనలను పట్టించుకోలేదని పీడీపీ సుప్రీం మెహబూబా ముఫ్తీ ఆరోపించారు. ఈ పరిస్థితుల్లో జమ్మూకాశ్మీర్లోని ప్రధాన పార్టీలు ఇప్పుడు ప్రజల్లో నమ్మకం, అభిమానం సంపాదించాలంటే వాళ్లకు నిజంగా లాభం కలిగించే పోరాటాలు చేయాలి. ‘ఆర్టికల్–35ఏ’ లేని పరిస్థితుల్లో జమ్మూకాశ్మీర్ను ‘ఓపెన్ ఫర్ ఆల్’ చేయొద్దనే ముఖ్యమైన డిమాండ్ను బీజేపీయే ముందుకు తీసుకొచ్చింది. ఇలాంటి కీలకమైన అంశాలను, హక్కులను గుర్తించి వాటిని సాధించేందుకు కృషి చేయాలి. అప్పుడు మాత్రమే జమ్మూకాశ్మీర్లోని లోకల్ పార్టీలు మనుగడ సాగించగలవంటున్నారు రాజకీయ విశ్లేషకులు.
