సూర్యాపేట జిల్లా దురాజ్ పల్లిలోని పెద్దగట్టులో అర్ధరాత్రి దాటాక ఘనంగా దిష్టిపూజ మహోత్సవం జరిగింది. తెలంగాణలో రెండో అతిపెద్ద జాతరగా పేరొందిన పెద్దగట్టు లింగమంతుల స్వామి జాతర ఫిబ్రవరి 5 నుంచి 9 వరకు సాగనుంది. ఈ నేపథ్యంలో జాతర ప్రారంభానికి 15 రోజుల ముందు ఆనవాయితీగా చేసే తొలి ఘట్టమైన దిష్టిపూజ కార్యక్రమాన్ని యాదవులు నిర్వహించారు. అందులో భాగంగా మహబూబాబాద్ జిల్లా తొర్రూర్ మండలం చీకటాయపాలెం నుంచి సూర్యాపేట మండలం కేసారంకు అందెనపు సౌడమ్మ దేవరపెట్టె తెచ్చారు. అనంతరం ఆ పెట్టెకు పూజలు చేసి గుట్టకు తరలించారు. ప్రతీ ఏడూ లానే ఈ సారి కూడా సాంప్రదాయం ప్రకారం యాదవులు దిష్టిపూజ నిర్వహించి భక్తిని చాటుకున్నారు.
చరిత్ర ప్రకారం..
పెద్దగట్టు జాతరనే గొల్లగట్టు జాతర అని కూడా అంటారు. ఇక్కడ లింగమంతులు స్వామి, చౌడమ్మ దేవతలు కొలువుదీరుతారు. వీరి పేరిట ప్రతి 2 సంవత్సరాలకు ఒకసారి ఈ పండుగను నిర్వహిస్తారు. తెలంగాణలో జరిగే అతిపెద్ద జాతర మేడారం తర్వాత ఈ దురాజ్ పల్లి పెద్దగట్టు జాతర ప్రసిద్ధకెక్కింది. ఈ జాతరను శివరాత్రికి ముందు నిర్వహించడం ఆనవాయితీ. ఐదు రోజుల పాటు ఘనంగా జరిగే ఈ ఉత్సవాల్లో యాదవులు కీలకపాత్ర పోషిస్తారు. ఈ జాతరకు కేవలం తెలంగాణ నుంచే కాదు.. ఆంధ్రప్రదేశ్, ఛత్తీస్‌గఢ్, మధ్యప్రదేశ్, మహారాష్ట్ర, ఒడిశా, కర్ణాటక, తమిళనాడు రాష్ట్రాల నుండి కూడా అన్ని కులాల, మతాలకు చెందిన ప్రజలు వస్తారు.
చరిత్ర ప్రకారం ఈ జాతరను 16వ శతాబ్దం నుంచి జరుపుకుంటున్నారు. ఇప్పటికీ ప్రభుత్వ నిధులతోనే ఈ జాతరను నిర్వహించడం విశేషం. సంప్రదాయం ప్రకారం జాతరకు 10రోజుల ముందుగానే కేసారం గ్రామం నుంచి దేవరపెట్టెను ఊరేగింపుగా ఆలయ ప్రాంగణానికి తీసుకువస్తారు. లింగమంతుల స్వామి- చౌడమ్మ దేవత మరియు అనేక ఇతర విగ్రహాలను కలిగి ఉన్న మతపరమైన పెట్టె ‘దేవరపెట్టె’ దురాజ్‌పల్లి జాతర వేడుకకు కీలకమైనది. వరంగల్ జిల్లా తొర్రూరు మండలం చీకటాయిపాలెం గ్రామంలోని ఓ కుటుంబం సంప్రదాయబద్ధంగా ఈ పెట్టెను పంపుతోంది. పెద్దగట్టు జాతరకు కొన్ని రోజుల ముందే, ఆలయంలో ‘దిష్టి పూజ’ అనే ఆచారం నిర్వహిస్తారు. ఆ తర్వాత కేసారం గ్రామంలోని చౌవడియా యాదవ్ ఇంటి నుంచి ‘దేవరపెట్టె’ మార్చబడుతుంది. జాతర తొలిరోజు తెల్లవారుజామున దేవరపేటను ఊరేగింపుగా ఆలయానికి తీసుకువస్తారు.
దేవరపేటలో పోతురాజు, గంగ, యెలమంచమ్మ, ఆకుమంచమ్మ, పోతు లింగాలు ఇలా అనేక ఇతర దేవతల విగ్రహాలు ఉన్నాయి. వీటిని తెలంగాణలోని గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో పూజిస్తారు. ఆసక్తికరమైన విషయమేమిటంటే దురాజ్‌పల్లికి 75 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న చీకటిపాలెం గ్రామానికి చెందిన యాదవ సంఘంలో పూజారులుగా ఉన్న తండా పుల్లయ్య కుటుంబం ఈ పెట్టెను కలిగి ఉంది. ఐదు రోజుల ఉత్సవాల ముగింపులో, ‘దేవరపెట్టె’ నిర్ణయించిన కుటుంబీకుల ఇంటిలో 18 రోజుల పాటు ఉంచబడుతుంది. ఆపై దానిని నల్గొండ , వరంగల్ జిల్లాల్లోని ఇతర లింగమంతుల స్వామి ఆలయాలకు సమర్పించబడుతుంది.
