ఎమర్జెన్సీ పేరు చెబితే ఇండియా ఉలిక్కిపడుతుంది. అమెరికా అలా కాదు. అక్కడి స్పెషల్ యాక్ట్ ప్రకారం… లైఫ్ థ్రెట్ ఏర్పడితే చాలు, యమర్జెంట్గా దానిని సాల్వ్ చేయాలనుకుంటారు. వెంటనే ఎమర్జెన్సీ ప్రకటిస్తారు. ఇప్పుడు కరోనా వైరస్ని ఢీకొట్టడానికీ అదే వెపన్ని ప్రయోగించింది. గతంలోనూ ఇంత కేర్ఫుల్గా ఉండబట్టే అమెరికా ఇలాంటి ప్రమాదాలను ఎన్నింటినో సక్సెస్ఫుల్గా దాటి ముందుకెళుతోంది. తన కెపాసిటీకి పరీక్ష ఎదురైనప్పుడు కుంగిపోకుండా నేలకు కొట్టిన బంతిలా, పాల పొంగులా పైకి లేస్తానంటోంది.
కరోనా వైరస్ని మన దేశం నేషనల్ డిజాస్టర్గా ప్రకటించింది. ఆ వైరస్ని కంట్రోల్ చేయడానికి స్టేట్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫండ్స్ వాడుకోవాలని సూచించింది. కానీ.. అమెరికాలో అలా కాదు. అక్కడ స్పెషల్ యాక్ట్ ఉంది. ఆ చట్టాన్ని ఇలాంటి కొన్ని సందర్భాల్లో దేశాధ్యక్షుడు బయటకు తీస్తారు. అదే.. ‘రాబర్ట్ టి.స్టఫోర్డ్ డిజాస్టర్ రిలీఫ్ అండ్ ఎమర్జెన్సీ అసిస్టెన్స్ యాక్ట్’. స్టఫోర్డ్ చట్టం అమెరికా ప్రెసిడెంట్కి ప్రత్యేక అధికారాలు ఇచ్చింది. ఈ చట్టం కోసం తెచ్చిన బిల్లు పాసవటంలో సెనేట్ సభ్యుడు రాబర్ట్ థియోడర్ స్టఫోర్ట్ ఎంతగానో కృషి చేయటం వల్ల దానికి ఆయన పేరు పెట్టారు. ఈ యాక్ట్ ప్రకారం.. దేశంలో తలెత్తే విపత్తుల్ని ఎదుర్కోవటానికి చేపట్టాల్సిన చర్యల్ని ప్రెసిడెంట్ ప్రకటిస్తారు. ఈ ప్రాసెస్నే డిక్లరేషన్లు జారీ చేయటం అంటారు. ఇందులో భాగంగానే ఇప్పుడున్న అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ 50 బిలియన్ డాలర్లకు పైగా (దాదాపు రూ.3.6 లక్షల కోట్ల) కేంద్ర ప్రభుత్వ నిధులు (ఫెడరల్ ఎయిడ్) విడుదల చేశారు.
ఈ ఫండ్స్ను రాష్ట్రాలకు, లోకల్ బాడీలకు (కౌంటీలకు) ఇస్తారు. డిజాస్టర్లు, ఎమర్జెన్సీలు చోటుచేసుకున్నప్పుడు ఆర్థిక సాయం అందించే వీలును ప్రెసిడెంట్కి కల్పించటం కోసమే ఈ చట్టాన్ని రూపొందించారు. ఏదైనా ఒక ఇన్సిడెంట్ జరిగితే బాధితులను సెంట్రల్ ఫండ్స్తో ఆదుకోవాలని అధ్యక్షుడు నిర్ణయించటాన్ని డిక్లరేషన్గా చెబుతారు. స్టఫోర్డ్ చట్టం కింద ముఖ్యంగా మూడు రకాల డిక్లరేషన్లు జారీ చేస్తారు. అవి.. 1. ఫైర్ మేనేజ్మెంట్ అసిస్టెన్స్ గ్రాంట్స్. 2. ఎమర్జెన్సీలు. 3. మేజర్ డిజాస్టర్లు.
‘ఫెమా’దే బాధ్యత
దేశాన్ని కుదిపేసే తుఫాన్లు, టోర్నడోలు, అంటువ్యాధులు వంటి వాటిని అదుపు చేసే విషయంలో రాష్ట్రాలకు, కేంద్ర ప్రభుత్వానికి మధ్య కోఆర్డినేషన్ కుదుర్చే బాధ్యతను ఒక ప్రైమరీ ఫెడరల్ ఏజెన్సీకి అప్పగించారు. ఆ సంస్థ పేరు ఫెడరల్ ఎమర్జెన్సీ మేనేజ్మెంట్ ఏజెన్సీ(ఎఫ్ఈఎంఏ–ఫెమా). ఇది డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ హోమ్ల్యాండ్ సెక్యూరిటీ కింద పనిచేస్తుంది. ప్రెసిడెంట్ ఎమర్జెన్సీ ప్రకటించగానే రంగంలోకి దిగి రాష్ట్రాలకు, కమ్యూనిటీలకు అవసరమైన సేవలను, కార్యక్రమాలను చేపడుతుంది.
విపత్తు వల్ల భవిష్యత్లో భారీ నష్టం జరగకుండా నివారించటానికి ఫెమా ప్రయత్నం చేస్తుంది. దీనికయ్యే ఖర్చులో 75 శాతానికి పైగా నిధులను కేంద్రమే భరిస్తుంది. ఎమర్జెన్సీ విధించటం వల్ల రాష్ట్రాలకు ఆర్థికంగా చాలా వెసులుబాటు కలుగుతుంది. ఈ ఫండ్స్కు తోడు రాష్ట్రాలూ సొంత ఎయిడ్ని రిలీజ్ చేస్తాయి కాబట్టి బాధితులు మరింత ఎక్కువ ‘రిలీఫ్’ పొందుతారు. ఒక్కోసారి విపత్తు జరక్కముందు కూడా డిక్లరేషన్లను అడ్వాన్స్గా ఇష్యూ చేస్తారు. ఆస్తి, ప్రాణ నష్టాన్ని సాధ్యమైనంత తగ్గించటం, సేఫ్టీ కోసం ఇలా వ్యవహరిస్తారు.
గతంలో బోలెడు సార్లు
అమెరికాలో డిక్లరేషన్లు ఇవ్వటం ఇదే తొలిసారి కాదు. గతంలో ఎన్నోసార్లు ఈ చర్యలు చేపట్టారు. 1953 నుంచి ఇవి ఏటా పెరుగుతున్నాయి. 1974–2014 మధ్య ప్రతి సంవత్సరం 9 చొప్పున ఎమర్జెన్సీలు ప్రకటించారు. ఎక్కువగా ఇసుక తుఫాన్లు, వరదలు, కరువు–కాటకాలు, మంచు కప్పివేయటం వంటివి జరిగినప్పుడు అత్యవసర పరిస్థితులను పెట్టారు. వీటిలో హెల్త్ ఎమర్జెన్సీల సంఖ్య తక్కువే. 2000 సంవత్సరంలో బిల్ క్లింటన్.. వెస్ట్ నైల్ వైరస్ విజృంభించినప్పుడు, 2009లో బరాక్ ఒబామా.. స్వైన్ఫ్లూ స్వైరవిహారం చేసినప్పుడు ఎమర్జెన్సీ విధించారు.
