చరిత్ర గతిని మార్చేవి వర్గ సంఘర్షణలేనని మార్క్స్‌ చెప్పింది నిజమే గానీ, ఆ క్రమంలో వ్యక్తుల ప్రమేయాన్ని నిరాకరించడం సరైనది కాదని రెవల్యూషనరీ అంబేద్కర్‌ వ్యాఖ్యానించాడు. అంతేకాదు మన దేశ చరిత్రను వర్గదృక్పథం నుంచి మాత్రమే వివేచించి, వ్యాఖ్యానించే పద్ధతి అసమగ్రమని కూడా ఆయన ప్రకటించారు. ఈ అవగాహనతో గద్దర్ తాత్వికతను, ఆచరణను, ఆయన సుదీర్ఘ ప్రయాణాన్ని ఆలోకన చేయాల్సి వుంటుంది. తమ వర్తమాన లేదా భవిష్యత్తు గురించి కాకుండా, తమ పూర్వీకులు స్వప్నించిన ఆశయాలను నిజం చేయడానికే అందరూ పోరాడుతారని టెర్రీ ఈగల్టన్‌ ‘సిద్ధాంత అనంతరం’ (ఆఫ్టర్‌ థీయరీ) గ్రంథంలో అంటాడు.
సమతా సమాజం, జ్ఞాన సమాజం, అశోక సమాజమని బుద్ధుడు పేర్కొన్నది, బేగంపుర అని సంతు రవిదాసు ప్రవచించినదీ, సమసమాజమని కార్ల్‌ మార్క్స్‌ ప్రబోధించినదీ - ఇవన్నీ పురాస్వప్నాలైనప్పటికీ, ఆ ప్రాక్తన పురాస్వాప్నిక సమాజాన్ని నిర్మించడానికి ప్రతీ తరంలో ప్రయత్నం జరుగుతూనే వుంటుంది. అయితే ఆ పురాస్వప్న సాకారం కోసం వర్తమాన కాలమాన పరిస్థితులను నిర్దిష్టంగా అంచనావేసుకొని వాస్తవిక ఆచరణాత్మక కార్యక్రమం తయారు చేసుకొనే ఒక కృషి అన్ని సమాజాల్లో కొనసాగుతూనే వుంది. మన సమాజంలో గద్దర్ ఆ కార్యక్రమాన్ని స్వీకరించినవాడిగా, చరిత్రను నిర్మించిన వాడిగా చూడాలి.
ట్రాన్సిషన్ పీరియడ్
ఫ్యూడలిజంతో జరిగే పోరాటం విజయవంతంగా ముగియకముందే ఒక రాజీకి కమ్యూనిస్టులు, రాజ్యం సిద్ధపడ్డాయి. ఆధునిక విలువలను ఒక జీవన విధానంగా రాజ్యాంగం ప్రజలకు హామీ ఇచ్చింది. కానీ ఆ హామీలు వాస్తవరూపం దాల్చలేదు. ఫ్యూడలిస్టులకు రాజ్యం మద్దతువుంది. పేద, మధ్యతరగతి వర్గాల మీద ఫ్యూడల్‌ అనుకూల పాలనా విధానాలు హింసాత్మకంగా అమలవుతున్న సందర్భంలో ప్రజల సాయుధ తిరుగుబాటు మరోసారి మొదలైనది. ఫ్యూడలిజాన్ని బలహీనపర్చే వర్గకుల పోరాటం అనివార్యమైనది. అదిగో అలాంటి ఒక చారిత్రక కర్తవ్యాన్ని నెరవేర్చినవాడే గద్దర్. ఫ్యూడలిజం నుంచి క్యాపిటలిజం దిశగా జరిగే పరివర్తన ఎప్పుడూ హింసాత్మకంగానే వుంటుంది.
ఫ్యూడలిజంతో ప్రజాస్వామిక సంప్రదింపులుగానీ, సంభాషణగానీ వీలుకాదు. అహంకారం, ఆధిపత్యం, హింస మూడు ఫ్యూడలిజం యొక్క వ్యక్తీకరణ రూపాలు. వాటిని సహనం, సామరస్యం, శాంతిచర్చల ద్వారా సంస్కరించలేము. అనివార్యంగా ప్రజలు హింసాత్మక ప్రతిఘటనను ఆశ్రయిస్తారు. చాలా ఉద్విగ్నభరితంగా వుంటుంది. ఈ పీరియడ్‌‌లోనే ప్రజలకు బలమైన శక్తిమంతమైన ప్రేరణనిచ్చే సాంస్కృతిక కళారూపాలు కావాలి. గద్దరు అలా మహావాగ్గేయకారుడిగా అవతరించాడు.
అయితే గద్దర్ సాదాసీదా కళాకారుడు కాదు. అ తడొక తాత్వికుడు. అతడు వొట్టి భౌతికవాది కాదు. ప దార్థం చుట్టూతా వుండే అనేకానేక అంశాలను నిర్దిష్టంగా అర్థం చేసుకొని, దాన్ని వాస్తవీకరించే క్రమంలో ఒక తాత్వికస్థాయికి వెళ్లిపోతాడు. ప్రకృతి, సంఘం, వ్యక్తుల మధ్యగల అధికార సంబంధాలను నిరసించి, వాటికి ప్రజాస్వామిక పంథాను చూపించిన తాత్వికుడు గద్దర్.
పార్లమెంటరీ పంథాను నమ్మారు
గద్దర్ సృష్టించిన వాగ్గేయ సాహిత్యాన్ని పరికించినప్పుడు అతడి భావజాల గాఢత, తాత్విక దృక్పథం స్పష్టమవుతాయి. దృగ్గోచర ప్రపంచాన్నీ దృగ్గోచర మానవ పర్యావరణాన్ని ఆయన వీక్షించే తీరు అనూహ్యంగా వుంటుంది. వర్గకేంద్ర దృక్పథం నుంచి ప్రపంచాన్ని అర్థం చేసుకొని వ్యాఖ్యానించే మార్క్సియన్‌ పంథాతోపాటు, వర్ణజాతి వ్యవస్థలను విశ్లేషించే సమయంలో నిర్ధిష్టతలను ఆయన స్పష్టంగానే అర్థం చేసుకున్నారు. సాయుధ పోరాటాలు ఆధునిక సమాజానికి సరిపోవు. రాజ్యం బలమైనది కావడం వల్లనే కాదు, ఆధునిక పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థతో డీల్‌ చేసేందుకు సాయుధ మార్గం అనువైనది కాదు. అందుకే పార్లమెంటరీ రాజకీయాల ఆవశ్యకతను ఆయన గుర్తెరిగాడు. భారత రాజ్యాంగంలోని ఆశయాలను సాధించడానికి పార్లమెంటరీ పంథా తోడ్పడుతుంది.
పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య పద్ధతికి ఎన్ని పరిమితులున్నప్పటికీ, అది మాత్రమే పెట్టుబడిదారీ వ్యవస్థ దిశగా పయనిస్తున్న సమాజానికి ఏదో ఒకమేరకు తోడ్పడుతుంది. అందుకే తెలంగాణ ఉద్యమంలో ఆయన చురుకైన పాత్ర పోషించాడు. పాటను విప్లవీకరించిన గద్దర్ తెలంగాణీకరించింది కూడా నిజం. గద్దర్‌‌లో విస్మరించాల్సిన చేష్టలు కొన్ని వున్నాయి. అవి చేష్టలు మాత్రమే. వాటిని ముందుపెట్టి ఆయన ఈ సమాజానికి చేసిన సేవను, సంఘ పరివర్తనను వేగవంతం చేసే క్రమంలో ఆయన జోక్యాన్నీ, భాగస్వామ్యాన్నీ నిమ్నీకరించడం కురుచవాదం అవుతుంది. అయితే గద్దర్‌‌ను కేవలం ఒక సాంస్కృతిక ప్రతీకగానో, విప్లవ చిహ్నంగానో చూడకూడదు. గద్దరు పీడిత వర్గాల విముక్తి పోరాటాలకు ఒక ఐకాన్‌. అంబేద్కర్‌ తర్వాత పీడిత ప్రజలకు దొరికిన ఒక పాన్‌ ఇండియా ఐకాన్‌ గద్దర్.
మూడు ఇజాల సహజీవనం
సామాజిక వాస్తవికతను అర్థం చేసుకోవడానికి స్వీకరించిన దృక్పథాలు, భావజాలాలు, వైధానిక పద్ధతుల వల్ల ఆవిష్కారం అయిన పంథాలు, మార్గాలు సమాజాన్ని అనేక కుదుపులకు లోనుచేసింది నిజం. వలసవాద వ్యతిరేక పోరాటం స్వతంత్ర ఆకాంక్షగా వ్యక్తమవుతున్న కాలంలోనే వర్గకుల అంతర్వులను నిర్మూలించే సైద్ధాంతిక ఉద్యమాలు కూడా మొదలయ్యాయి. అవి అధికార బదలాయింపు జరిగే కాలం నాటికి ఉవ్వెత్తున ఎగిశాయి. అదిగో సరిగ్గా ఆ సమయంలోనే గద్దరు జన్మించాడు.
తెలంగాణ గడ్డమీదనే కాదు, ఇతర ప్రాంతాల్లో కూడా భూస్వామ్య వ్యవస్థకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమాలు జరుగుతున్న కాలం కూడా అది. భూస్వామ్య వ్యవస్థను వలసపాలకులు కూడా పెద్దగా కదిలించలేకపోయారు. అనేక ప్రిన్సిలీ స్టేట్స్‌‌ను వాళ్లు తమకు కప్పం చెల్లించేవిగా మాత్రమే చూశారు. అందువల్ల క్యాపిటలిజం, ఫ్యూడలిజం రెండూ బ్రాహ్మణిజంతో సహజీవనం చేసే ఒక విరోధాబాసాత్మక దృశ్యం ఆవహించి వుంది.
- డా. జిలుకర శ్రీనివాస్‌
