చంద్రయాన్ 2లో రోవర్ ప్రజ్ఞాన్ ఎంతో కీలకం. అదే చంద్రుడి మీద దిగి అక్కడి నేలను అంచనా వేస్తుంది. అందులోని రెండు సబ్ సిస్టమ్లను ఐఐటీ కాన్పూర్కు చెందిన ఆశిష్ దత్తా, కేఎస్ వెంకటేశ్ అనే ఇద్దరు ప్రొఫెసర్లు తయారు చేశారు. జులై 22న ప్రయోగం సక్సెస్ అయ్యాక వాళ్ల ఆనందం అంతా ఇంతా కాదు. ఇప్పుడు వాళ్ల ఆనందం రెండింతలైంది. కారణం, పక్షవాతం వచ్చిన వాళ్ల కోసం ప్రపంచంలోనే తొలిసారిగా ఓ రోబో చెయ్యిని తయారు చేశారు. ట్రయల్స్లో విజయం సాధించారు. ఆ కథేంటో ఓసారి చూసేద్దాం.
ప్రజ్ఞాన్ ముందుకు వెళ్లేలా కాంతి ఆధారంగా మ్యాప్లను తయారు చేసే వ్యవస్థ, మోషన్ ప్లానింగ్లను ఆ ఇద్దరు సృష్టించారు. అదే చంద్రయాన్ 2 మిషన్లో కీలకం. ఇప్పుడు రోబోటిక్ హ్యాండ్తో ఆనందాన్ని రెండింతలు చేసుకున్నారు. ‘‘ఇది మాకు చాలా గర్వకారణం. ఒక చోటు నుంచి మరొక చోటుకు రోవర్ పక్కాగా వెళ్లేలా ఆల్గారిథంను అభివృద్ధి చేశాం. అందులో ఓ లైట్ను పెట్టాం. అది వెలుతురును తీసుకుంటూ లేజర్లా చంద్రుడి నేలను స్కాన్ చేస్తుంది. ఫొటోలను తీసి త్రీడీ మ్యాపులను సృష్టిస్తుంది. రోవర్ను ముందుకు నడుపుతుంది. తక్కువ శక్తి (20 నుంచి 50 వాట్లు) తీసుకునే 10 మెగా హెర్ట్జ్ ప్రాసెసర్, సురక్షిత దారి, ఎత్తొంపుల్లో రోవర్ దొర్లకుండా ఉండడం, అడ్డంకులను దాటడం వంటి నాలుగు కీలక అంశాలతోనే దానికి రూపునిచ్చాం” అని ఆశిష్ దత్తా చెప్పారు. ఇప్పుడు ఈ రోబో చెయ్యిపై ఇండియా, బ్రిటన్లలో పెద్ద సంఖ్యలో ట్రయల్స్ చేస్తున్నాం అని తెలిపారు.
ఇదీ ఆ చెయ్యి పని
ఈ రోబో చెయ్యిని బ్రిటన్లోని ఉల్స్టర్ యూనివర్సిటీ, ఆ యూనివర్సిటీ ప్రొఫెసర్ గిరిజేశ్ ప్రసాద్ సహకారంతో ఆశిష్, వెంకటేశ్ దీనిని తయారు చేశారు. రెండు వేళ్లుండే ఈ చెయ్యిని పక్షవాతం వచ్చినవాళ్లు నేరుగా చేతికి దానిని వేసుకోవచ్చు. తలపై పెట్టుకునే బ్రెయిన్ కంప్యూటర్ ఇంటర్ఫేస్ (బీసీఐ– మెదడును కంప్యూటర్కు కలపడం)తో ఈ చెయ్యిని కలుపుతారు. బీసీఐ పంపించే సిగ్నళ్లతో ఆ చెయ్యి పనిచేస్తుంది. బ్రెయిన్ సిగ్నళ్లను అందుకునేలా బీసీఐలో ఈఈజీ (ఎలక్ట్రో ఎన్సెఫలోగ్రామ్) ఎలక్ట్రోడ్ను పెట్టారు. వేళ్లను కదిలించేలా చేస్తుంది. బొటనవేలు, చూపుడువేలు, మధ్యవేలు పనితీరును మెరుగుపరుస్తుంది. రోగి వేలి ఒత్తిడిని తెలుసుకునేలా సెన్సర్లనూ దానికి పెట్టారు. బ్యాటరీతో నడిచే ఎట్మెగా 300 మెగాహెర్ట్జ్ మైక్రో కంట్రోలర్ సాయంతో పనిచేస్తుంది. బ్రిటన్లో ఆరు వారాల పాటు ఎడమచెయ్యి పనిచేయని 16 మందిపై దీనిని పరీక్షించారు. ఆ తర్వాత కాన్పూర్కు చెందిన ఓ పేషెంట్ కూ ఈ చెయ్యిని పెట్టి పరిశీలించారు. దీని ధర కేవలం 15 వేలని ప్రొఫెసర్లు తెలిపారు.