లైన్​ ఆఫ్​ యాక్చవల్​ కంట్రోల్​.. ప్రత్యేక కథనం

అధిక విస్తీర్ణం, ఖండానికి ఉండాల్సిన భౌతిక, సాంఘిక, సాంస్కృతిక వైవిధ్యతలను కలిగి ఉండటం వల్ల భారత్​ను ఉపఖండం అని పిలుస్తారు. ఈ ఉపఖండంలోకి భారత్​తోపాటు పాకిస్తాన్​, నేపాల్​, భూటాన్​, బంగ్లాదేశ్, శ్రీలంక, మాల్దీవులు వస్తాయి. భారత్ 32,87,263 చ.కి.మీల విస్తీర్ణంతో ప్రపంచ ఖండ భూభాగ విస్తీర్ణంలో 2.4 శాతం, ఉపరితల విస్తీర్ణంలో 0.56 శాతం ఆక్రమిస్తున్నది.

ప్రపంచంలో వైశాల్యపరంగా రష్యా, కెనడా, చైనా, అమెరికా, బ్రెజిల్​, ఆస్ట్రేలియా తర్వాత భారత్​ ఏడో స్థానంలో ఉన్నది. సరిహద్దున ఉన్న ఏడు దేశాలతో 15,106.7 కి.మీ.ల పొడవైన భూ సరిహద్దును భారత్​ కలిగి ఉన్నది. ఈ సరిహద్దును16 రాష్ట్రాలు, రెండు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు పంచుకుంటున్నాయి. 

భూ సరిహద్దు వివాదాలు 

భారత్​ VS పాకిస్తాన్​​

1947, అక్టోబర్ 22న కశ్మీర్​ గిరిజనులు పాకిస్తాన్​ సైన్యంతో కలిసి కశ్మీర్​ ముట్టడికి ప్రయత్నించారు. దీనిని ఎదుర్కోవడం కోసం అక్టోబర్​ 26న మహారాజా హరిసింగ్​ కశ్మీర్​ను భారత్​లో విలీనం చేస్తూ సంతకాలు చేశారు. 1948లో భారత్​, పాకిస్తాన్​ మధ్య జరిగిన యుద్ధంలో కశ్మీర్​ పాకిస్తాన్​ ఆక్రమిత కశ్మీర్​ లేదా ఆజాద్​ కశ్మీర్​, కశ్మీర్​గా విడిపోయింది. పీఓకే, కశ్మీర్​ మధ్య ఉన్న సరిహద్దునే సీజ్​ ఫైర్​ లైన్​ అని, ఆ తర్వాత జరిగిన సిమ్లా ఒప్పందం ప్రకారం ఈ సరిహద్దును లైన్​ ఆఫ్​ కంట్రోల్​గా మార్చారు. 

జమ్మూకశ్మీర్​, లఢఖ్​లో​ సరిహద్దు రేఖలు

లఢఖ్​లో వివాదాస్పద ప్రాంతం సియాచిన్. సవాయి నుంచి మాధవ్​పూర్​ వరకు అంతర్జాతీయ సరిహద్దు రేఖ అని, మాధవ్​పూర్​ నుంచి ఎన్​జే 9842 వరకు లైన్​ ఆఫ్​ కంట్రోల్​ అని, ఎన్​జే 9842 నుంచి ఇందిరాకాల్​ వరకు యాక్చవల్ గ్రౌండ్​ పొజిషన్​ లైన్​ అని పిలుస్తున్నారు. 

రాడ్​క్లిఫ్​ అవార్డ్​

రాడ్​క్లిఫ్​ అవార్డ్​ ప్రకారం సర్​ రాడ్​క్లిఫ్ 1947లో భారతదేశాన్ని మూడు భాగాలుగా విభజించారు. 

1. భారత్​, 2. పశ్చిమ పాకిస్తాన్​, 3. తూర్పు పాకిస్తాన్​(ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్​). ఈ రాడ్​క్లిఫ్​ రేఖ ప్రస్తుతం భారత్​, పాకిస్తాన్​ మధ్య ఉన్నది. 

సర్ క్రిక్​ వివాదం

ఈ వివాదం భారత్​, పాకిస్తాన్ మధ్య ఉన్నది. ఇక్కడ పాకిస్తాన్​ గీసిన 24 డిగ్రీల ఉత్తర అక్షాంశాన్ని భారత్​ గుర్తించడం లేదు. 

రాణా ఆఫ్​ కచ్​ 

ఇది భారత్​, పాకిస్తాన్​ల ​ మధ్య ఉన్నది.

భారత్​​ VS  ఆప్గనిస్తాన్​ 

భారత్, ఆప్గనిస్తాన్ల మధ్య సరిహద్దు రేఖను డ్యూరాండ్​ రేఖ అంటారు. ఈ రేఖ స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వం భారత్​, పాకిస్తాన్​, ఆఫ్ఘనిస్తాన్​కు ఉమ్మడి సరిహద్దుగా ఉండేది. ప్రస్తుతం డ్యూరాండ్​ రేఖ భారత్​, పాకిస్తాన్​, భారత్​, ఆఫ్ఘనిస్తాన్​ల మధ్య ఉన్నది. 

జల సరిహద్దులు 

భారత్​కు 6,100 కి.మీ.ల ప్రధాన భూభాగ తీర రేఖ ఉంది. దీవులతో కలిపి తీరరేఖ పొడవు 7,516 కి.మీ. తొమ్మిది రాష్ట్రాలు, రెండు కేంద్ర 
పాలిత ప్రాంతాలు తీర రేఖ కలిగి ఉన్నాయి. 

కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలు

• డయ్యుడామన్​ 
• పుదుచ్చేరి (యానాం)

దేశం ప్రాదేశిక జలాల పరిధి 12 నాటికల్​ మైళ్లు (ఒక నాటికల్​ మైలు = 1.852 కి.మీ.) ఈ పరిధిలోకి ప్రవేశించాలంటే ఏ విదేశీ నౌకైనా ​ తప్పనిసరిగా భారత్ అనుమతి తీసుకోవాలి. వ్యాపారపరంగా భారత్​ జలాల పరిధి 200 నాటికల్​ మైళ్లు. ఈ ప్రాంతంలో దొరికే వనరులన్నీ భారత్​కే చెందుతాయి. ఈ జలాల పరిధి 2.02 మిలియన్​ చ.కి.మీ. వరకు ఉన్నది. 

భారత్​– శ్రీలంక 

భారత్​, శ్రీలంక మధ్య ఆడమ్స్​ బ్రిడ్జ్​, పాంబన్​ దీవి, పాక్​ జలసంధి, మన్నార్​ సింధుశాఖ ఉన్నాయి. 

ఆడమ్స్​ బ్రిడ్జ్​: తమిళనాడుకు దక్షిణాన పాంబన్​ దీవిలోని ధనుష్​కోటి నుంచి శ్రీలంకలోని తలైమన్నార్​ వరకు విస్తరించి ఉన్నది. దీని పొడవు 32 కి.మీ.

పాక్​ జలసంధి: ఆడమ్స్​ బ్రిడ్జికి​ ఉత్తరాన పాక్​ అగాధం, పాక్​ జలసంధి ఉన్నాయి. ఈ పాక్​ జలసంధి భారత్​లోని పాయింట్​ కొడిక్కిరామ్​ నుంచి శ్రీలంకలోని పీడ్​మౌంట్​ వరకు ఉన్నది. 

మన్నార్ ​సింధూశాఖ: ఆడమ్స్​ బ్రిడ్జ్​కు దక్షిణాన మన్నార్​ సింధూశాఖ ఉన్నది. ఈ సింధూశాఖ భారత్​లోని నాగర్​కోయల్​(తమిళనాడు) నుంచి శ్రీలంకలోని మన్నార్​ వరకు విస్తరించి ఉన్నది. 1974లో జరిగిన ఒప్పందం ప్రకారం కచ్చటపు దీవులను భారత్​, శ్రీలంకకు ఇచ్చింది.

• భారత్​– మాల్దీవులు 
• భారత్​కు మాల్దీవులకు మధ్య 8 డిగ్రీల ఛానల్​ ఉన్నది. 
• భారత్​ – ఇండోనేషియా
• భారత్​లోని గ్రేట్​ నికోబార్ దీవికి, ఇండోనేషియాలోని సుమత్రా దీవికి మధ్య గ్రేట్​ ఛానల్​ ఉంది.
• భారత్​–థాయ్​లాండ్​
• భారతదేశానికి థాయ్​లాండ్​కు మధ్య అండమాన్​ సముద్రం ఉన్నది.
• భారత్​ – మయన్మార్​
• భారత్​కు, మయన్మార్​కు మధ్య కోకోఛానల్​ ఉన్నది.
• భారత్​– బంగ్లాదేశ్​
• భారత్​కు బంగ్లాదేశ్​కు మధ్య గల న్యూమూర్​ దీవి ఉన్నది. తీన్​బిఘా అనే ప్రాంతాన్ని బంగ్లాదేశ్​కు 999 సంవత్సరాలకు లీజు ఇచ్చింది.

భారత్​ VS చైనా 

భారత్​, చైనాల మధ్య మూడు వివాదాస్పద ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. 

పశ్చిమ సెక్టార్​: భారత్​లోని లఢఖ్​కు, చైనాలోని సికియాంగ్​ ప్రావిన్స్​కు మధ్య పశ్చిమ సెక్టార్​ ఉన్నది. ఇక్కడ భారత భూభాగం ఆక్సాయ్​చిన్​ను చైనా ఆక్రమించుకున్నది. ఇక్కడి సరిహద్దు రేఖను లైన్​ ఆఫ్​ యాక్చివల్​ కంట్రోల్​(ఎల్​ఓఏసీ) అంటారు. 

మధ్య సెక్టార్​: చైనాకు చెందిన టిబెట్​కు, భారత్​లోని ఉత్తరాఖండ్, హిమాచల్​ప్రదేశ్​ రాష్ట్రాల మధ్య ఈ సెక్టార్​ ఉన్నది. 
 

తూర్పు సెక్టార్​: చైనాలోని టిబెట్​ ప్రావిన్స్​కు భారత్​లోని అరుణాచల్​ప్రదేశ్​కు మధ్య తూర్పు సెక్టార్​ ఉన్నది. ఇక్కడ భారత భూభాగం సమత్​జంగ్​ను చైనా ఆక్రమించుకున్నది. ఈ ప్రదేశంలో 1914లో మెక్​మోహన్​ రేఖను గీశారు. 

సరిహద్దును పంచుకుంటున్న ఏడు దేశాల అవరోహణ క్రమం 

• బంగ్లాదేశ్       (26.5 శాతం)           4096.7 కి.మీ.
• చైనా       (25.55 శాతం)    3488 కి.మీ.
• పాకిస్తాన్       (21.78 శాతం)    3323 కి.మీ.
• నేపాల్​        (11.53 శాతం)    1751 కి.మీ.
• మయన్మార్​ (9.89శాతం)            1643 కి.మీ.
• భూటాన్​        (3.86శాతం)             699 కి.మీ.
• ఆఫ్గనిస్తాన్​  (0.52శాతం)             106 కి.మీ.