ఒక దేశ భవిష్యత్తు క్లాస్ రూమ్లోనే డిసైడ్ అవుతుందని కొఠారీ కమిషన్ అప్పుడెప్పుడో 1964లోనే చెప్పింది. చదువు ద్వారానే అభివృద్ధి సాధ్యమని, దానికి క్లాస్ రూమ్ అన్ని విధాలా అనుకూలంగా ఉండాలని సూచించింది. కానీ.. ఇప్పుడు ఏం జరుగుతోంది? అఫ్ఘానిస్థాన్లో క్లాస్ రూమ్లు మిలిటెంట్ల దాడిలో కూలిపోతున్నాయి. ఎన్నికల నిర్వహణకు స్కూళ్లను వాడుకోవడం, డెమోక్రసీ వ్యతిరేకులైన మిలిటెంట్లు దాడులకు దిగడం పరిపాటిగా మారింది. అందుకే స్కూళ్లలో ఓటింగ్ పెట్టొద్దని ‘ఇంటర్నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ సేఫ్ స్కూల్స్’ గట్టిగా చెబుతోంది.
ప్రపంచంలోని చాలా దేశాల్లో గవర్నమెంట్, ప్రైవేట్ స్కూల్స్ ని; అంగన్ వాడీలను పోలింగ్ సెంటర్ లుగా, ఓటరు నమోదు కేంద్రాలుగా ఎప్పటి నుం చో ఉపయోగిస్తున్నారు. మన దేశవ్యాప్తంగా లోక్ సభ ఎన్నికల కోసం, యూరప్ లో పార్లమెంటరీ ఎలక్షన్స్ నిర్వహణకు పాఠశాలలను వాడుకున్నారు. మెజారిటీ కంట్రీస్ లో ఈ ఓటింగ్ ప్రక్రియ ఎక్కువ శాతం సాఫీగానే సాగిపోయింది. పోలింగ్ కేంద్రాలు పొలిటికల్ , టెర్రర్ ఎటాక్ లకు పెద్దగా గురి కాలేదు. కానీ.. అఫ్ఘానిస్థాన్ తో పాటు మరికొన్ని దేశాల్లో మాత్రం ఇందుకు భిన్నంగా జరుగుతోంది.
అఫ్ఘానిస్థాన్లో ఎన్నికల సందర్భంగా స్కూల్స్పై దాడులు 2017–18లో మూడింతలు పెరిగాయని పోయిన వారం విడుదలైన యూనిసెఫ్ రిపోర్ట్ తెలిపింది. ఆ నివేదిక ప్రకారం.. గతంలో 68 ఎటాక్లే చోటుచేసుకోగా అవి 2018లో 192కి పెరిగాయి. ఈ ఏడాది సెప్టెంబర్లో అఫ్ఘానిస్థాన్లో ప్రెసిడెన్షియల్ ఎలక్షన్స్ జరగనున్నాయి. దీని కోసం ప్రభుత్వం మరోసారి స్కూళ్లనే పోలింగ్ కేంద్రాలుగా వినియోగించటానికి సిద్ధపడుతోంది. దీంతో ఈ ప్రతీకార దాడుల సంఖ్య మరింత పెరిగే అవకాశముందే తప్ప తగ్గే సూచనల్లేవు.్రపంచంలోని చాలా దేశాల్లో గవర్నమెంట్, ప్రైవేట్ స్కూల్స్ని; అంగన్వాడీలను పోలింగ్ సెంటర్లుగా, ఓటరు నమోదు కేంద్రాలుగా ఎప్పటి నుంచో ఉపయోగిస్తున్నారు. తాజాగా మన దేశవ్యాప్తంగా లోక్సభ ఎన్నికల కోసం, యూరప్లో పార్లమెంటరీ ఎలక్షన్స్ నిర్వహణకు పాఠశాలలను వాడుకున్నారు. మెజారిటీ కంట్రీస్లో ఈ ఓటింగ్ ప్రక్రియ ఎక్కువ శాతం సాఫీగానే సాగిపోయింది. పోలింగ్ కేంద్రాలు పొలిటికల్, టెర్రర్ ఎటాక్లకు పెద్దగా గురి కాలేదు. కానీ.. అఫ్ఘానిస్థాన్తోపాటు మరికొన్ని దేశాల్లో మాత్రం ఇందుకు భిన్నంగా జరుగుతోంది.
స్పెయిన్లో ప్రత్యేక సదస్సు
గడచిన ఐదేళ్లలో 34 దేశాల్లోని ఎడ్యుకేషనల్ ఇన్స్టిట్యూషన్స్పై 14 వేలకు పైగా ఎటాక్లు జరిగాయని ‘థర్డ్ ఇంటర్నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ ఆన్ సేఫ్ స్కూల్స్’ తెలిపింది. యునెస్కో ఆధ్వర్యంలో ఈ ప్రత్యేక సదస్సు మే 27, 28, 29 తేదీల్లో స్పెయిన్లో జరిగింది. ఇలాంటి ప్రమాదకర సంఘటనల నుంచి బడులను కాపాడుకోవాల్సిన విధానాలపై చర్చించి, తీర్మానం ఆమోదించటానికి అంతర్జాతీయ సమాజం భేటీ అయింది. కాన్ఫరెన్స్లో పాల్గొన్న పలువురు ‘ఈ డిక్లరేషన్ ఎఫెక్టివ్గా అమలవుతుందా’ అని అనుమానపడటం ఆయా దేశాల తీరుకి అద్దం పడుతోంది.
అఫ్ఘాన్లో చదువుల పరిస్థితి పెనం మీద నుంచి పొయిలోకి పడేట్లు ఉందని యూనిసెఫ్ ఆందోళన వ్యక్తం చేసింది. ‘ఇంగిత జ్ఞానం లేకుండా బడులపై దాడులకు పాల్పడటం, టీచర్లను ఎత్తుకెళ్లటం, తీవ్రంగా కొట్టి గాయపరచటం, చదువు చెప్పేవాళ్లను చంపుతామంటూ బెదిరించటం పెద్దఎత్తున జరుగుతున్నాయి. దీంతో స్కూల్కి వెళ్లి నాలుగు ముక్కలు నేర్చుకోవాలనుకునే చిన్నారుల ఆశలు అడియాసలు అవుతున్నాయి. తమ పిల్లలను పెద్ద చదువులు చదివించుకోవాలనుకునే పేరెంట్స్ కలలు కల్లలవుతున్నాయి’ అని యూనిసెఫ్ తీవ్ర ఆవేదన వెలిబుచ్చింది.
అఫ్ఘాన్లో 2014లో చేపట్టిన ప్రెసిడెన్షియల్ ఎలక్షన్స్లో, 2018లో జరిగిన పార్లమెంటరీ ఎన్నికల్లో స్కూల్స్నే పోలింగ్ బూత్లుగా ఉపయోగించారు. ఆయా సందర్భాల్లో చోటుచేసుకున్న పొలిటికల్, టెర్రర్ ఎటాక్ల వల్ల ఆ దేశంలో కిందటేడాది చివరి నాటికి వెయ్యికిపైగా స్కూల్స్ మూతపడ్డాయి. ఐదు లక్షల మంది చిన్నారులు బడికి దూరమయ్యారు. క్రితంసారి వాడిన స్కూల్స్లో చాలా మటుకు ఈసారి ప్రెసిడెన్షియల్ ఎలక్షన్కీ కేటాయించాలని నిర్ణయించారు. నిరుడు స్కూల్స్పై 192 దాడులు జ రిగితే అందులో 92 ఎన్నికలకు సంబంధించినవే.
తీర్మానానికి అన్ని దేశాలూ కట్టుబడాలి
సేఫ్ స్కూల్స్ డిక్లరేషన్కి అన్ని దేశాలూ కట్టుబడి ఉండాలని ‘అండర్ సెక్రెటరీ జనరల్ ఫర్ హ్యుమనిటేరియన్ అఫైర్స్ అండ్ ఎమర్జెన్సీ రిలీఫ్’ కో–ఆర్డినేటర్ మార్క్ లోకాక్ సూచించారు. ‘సదస్సు తీర్మానంపై సంతకాలు చేసిన దేశాలు అందులోని బాధ్యతలన్నింటినీ నెరవేర్చాలి. లేకపోతే అవీ ఆఫ్గనిస్థాన్ మాదిరిగానే బాధిత దేశాలవుతాయి. హామీలన్నీ పేపర్లకే పరిమితమవుతున్నాయి. అమలుకు నోచుకోవట్లేదు. పరిస్థితి ఇలాగే కొనసాగితే చదువులను కాపాడుకోవటం కష్టమే’ అని ఆయన హెచ్చరించారు.
స్కూల్స్కి బదులు వేరే ప్లేస్లు చూసుకోవాలి
స్కూల్స్లో పోలింగ్ బూత్లు, ఓటరు రిజిస్ట్రేషన్ సెంటర్లు పెట్టొద్దని వివిధ ఆర్గనైజేషన్లు డిమాండ్ చేస్తున్నాయి. అఫ్ఘానిస్థాన్లో చాలా స్కూల్స్ను ప్రస్తుతం ఆర్మ్డ్ ఫోర్సెస్ ఆక్రమించాయి. అందువల్ల ఆ దేశంలో చదువును రక్షించాలంటే పోలింగ్, ఓటర్ రిజిస్ట్రేషన్ల కోసం వేరే ప్రదేశాలు వెతుక్కోవాలని సూచిస్తున్నాయి. ఎన్నికల ప్రక్రియను సపోర్ట్ చేసేవాళ్లు ఓటింగ్ కోసం ఆల్టర్నేటివ్ ప్రదేశాల్లో ఏర్పాట్లు చేసుకోవాలని కోరుతున్నాయి. కానీ.. అఫ్ఘానిస్థాన్ సర్కారు ఈ డిమాండ్లను అంతగా పట్టించుకున్నట్లు కనబడట్లేదు.
మిలిటెంట్ల టార్గెట్ని మార్చేయాలి
అఫ్ఘాన్లో ఏబీసీడీలు
వచ్చినోళ్లు 31 శాతమే
వరల్డ్ బ్యాంక్ అంచనాల మేరకు అఫ్ఘానిస్థాన్లో చదవటం, రాయటం వచ్చినోళ్ల శాతం 31 మాత్రమే. ప్రపంచంలో ఇంత తక్కువ లిటరసీ రేట్ ఉన్న దేశాల్లో ఇదొకటి. ఆ దేశాన్ని 1996 నుంచి 2001 వరకు పాలించిన ఇస్లామిస్ట్ తాలిబన్లు.. ఆడ పిల్లలు బడికి వెళ్లటాన్ని దాదాపు నిషేధించారు. లిటరసీ రేట్ అతి తక్కువగా ఉండటానికి ఇదీ ఒక కారణమే. ఆఫ్గనిస్థాన్లో 7 నుంచి 17 ఏళ్ల మధ్య వయసున్న మొత్తం పిల్లల్లో సుమారు సగం (37 లక్షల) మంది స్కూల్స్కి వెళ్లట్లేదని, బడి బయటే బతుకులీడుస్తున్నారని యూనిసెఫ్ రిపోర్ట్ వెలుగులోకి తెచ్చింది.
