సెంట్రల్ డెస్క్, వెలుగుఅఫ్గానిస్తాన్ మళ్లీ తాలిబన్ల చేతుల్లోకి వెళ్లిపోయింది. 20 ఏండ్లపాటు సప్పుడు లేకుండా ఉన్న తాలిబన్లు.. ఇప్పుడు ఉన్నట్టుండి పట్టుబిగించారు. రోజుల వ్యవధిలోనే దేశంలోని 85% జిల్లాలను ఆక్రమించేశారు. తాలిబన్లతో శాంతి ఒప్పందం తర్వాత అమెరికా పెద్దదిక్కుగా ఉన్న నాటో(నార్త్ అట్లాంటిక్ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్) బలగాలు వెనక్కు వెళ్లిపోతుండడంతో తాలిబన్ రాజ్యం చెలామణీలోకి వచ్చింది. దేశంలో మొత్తం 398 జిల్లాలుంటే అందులో 193 జిల్లాల్లో తాలిబన్లు జెండా పాతారు. మరో 130 జిల్లాలు అఫ్గాన్ సైనికులు, తాలిబన్ల మధ్య నలిగిపోతున్నాయి. మిగిలిన 75 జిల్లాలే ప్రస్తుతం ప్రభుత్వ అధీనంలో ఉన్నాయి. తాజాగా కాందహార్నూ చేజిక్కించుకున్న తాలిబన్లు.. 70% సరిహద్దుల్లో మోహరించాయి. తమ అధీనంలోకి వచ్చిన ప్రాంతాల్లోనూ తాలిబన్ చట్టాలను అమలు చేస్తున్నారు.
పెంచి పోషించిందే పెద్దన్న
కోల్డ్ వార్(ప్రచ్ఛన్న యుద్ధం) సమయంలో సోవియట్ యూనియన్ను విడగొట్టేందుకు అఫ్గానిస్తాన్లోకి అమెరికా ఎంటరైంది. తాలిబన్లతో చేతులు కలిపి పవర్స్ ఇచ్చింది. స్టింగర్ మిసైల్స్ వంటి శక్తిమంతమైన ఆయుధాలను వారి చేతుల్లో పెట్టింది. సోవియట్ యూనియన్పైకి ఎగదోసింది. తర్వాత 1991లో సోవియట్ యూనియన్.. రష్యా సహా 15 దేశాలుగా విడిపోయింది. అక్కడికి అమెరికా ఎజెండా పక్కాగానే పనిచేసింది. కానీ, 2001 సెప్టెంబర్ 11(9/11)న వరల్డ్ ట్రేడ్ సెంటర్ (డబ్ల్యూటీసీ)పై అల్ఖైదా చేసిన విమాన దాడులు అమెరికా ఆలోచనను పూర్తిగా మార్చేశాయి. ఆ టైంలో అల్ఖైదా చీఫ్ ఒసామా బిన్ లాడెన్ అఫ్గానిస్తాన్లోనే ఉండడంతో.. అతడిని చంపేందుకు నాటో బలగాలను పంపించింది. అది కాస్తా తాలిబన్లతో గొడవలాగా మారిపోయింది. వాళ్ల ఆగడాలతో అట్టుడికిపోయిన అఫ్గానిస్తాన్లో శాంతి తెచ్చేందుకు, అక్కడ నిలకడగా ఉండి పనిచేసేందుకు దాదాపు 2 లక్షల కోట్ల డాలర్లను (సుమారు రూ.150 లక్షల కోట్లు) ఖర్చు పెట్టింది. లాడెన్ను అంతం చేయగలిగింది. అయితే, ఇటీవలే దోహాలో తాలిబన్లతో అమెరికా శాంతి ఒప్పందం చేసుకుంది. ఈ ఏడాది సెప్టెంబర్ నాటికి తాము వెళ్లిపోతామని, బలగాలను వెనక్కు రప్పిస్తామని ఒప్పందంలో చెప్పింది. అయితే, అల్ఖైదా సహా ఏ టెర్రరిస్ట్ సంస్థలతోనూ చేతులు కలపొద్దని తాలిబన్లకు షరతు పెట్టింది. ఈ క్రమంలోనే మే 1 నుంచి బలగాలను నాటో కూటమి వెనక్కు రప్పిస్తోంది.
ఆగడాలు మొదలు
తమ కంట్రోల్లోని ప్రాంతాల్లో తాలిబన్ల ఆగడాలు ఇప్పటికే మితిమీరిపోయాయి. అమెరికాతో కలిసి పనిచేసిన అఫ్గాన్ సైనికులే టార్గెట్గా దాడులు చేస్తున్నారు. వందలాది సైనిక వాహనాలను ఇప్పటికే నాశనంచేశారు. ఏడుగురు పైలట్లను చంపేశారు. దీనిపై అఫ్గానిస్తాన్ ప్రభుత్వం మాత్రం అధికారిక ప్రకటన చేయలే. ఇటీవల అఫ్గాన్ ఎయిర్ఫోర్స్ మేజర్ దస్తగిర్ జమారేను తాలిబన్లు కాల్చి చంపేశారు. 41 ఏండ్ల ఆయన కాబూల్ నుంచి వేరే చోటుకు వెళ్లిపోదామనుకున్నారు. తన ఇంటిని అమ్మేందుకు ఓ రియల్ ఎస్టేట్ ఏజెంట్ దగ్గరకు వెళ్లగా.. అక్కడకు చేరుకున్న తాలిబన్ మూకలు జమారేను కాల్చి చంపారు. దీంతో చాలామంది సైనికులు ప్రాణాలు అరచేతిలో పెట్టుకుని బతుకుతున్నారు. దాదాపు వెయ్యి మంది దాకా సైనికులు దగ్గర్లోని తజకిస్థాన్ పారిపోయినట్టు చెబుతున్నారు. చాలా మంది విద్యావేత్తలూ దేశం విడిచి వెళ్లిపోతున్నట్టు తెలుస్తోంది. ఇటు చాలా దేశాలూ తమ తమ కాన్సులేట్లను మూసేస్తున్నాయి. మరోవైపు సెప్టెంబర్లోగా అన్ని దేశాల బలగాలు వెళ్లిపోవాలని, లేదంటే చొరబాటుదారులుగా చూడాల్సి వస్తుందని, తీవ్రమైన పరిణామాలను ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుందని తాలిబన్లు హెచ్చరికలు జారీ చేస్తున్నారు.
ఇండియాకు సవాలే
అఫ్గాన్పై తాలిబన్లు పట్టుబిగించడమంటే ఇండియాకు ముప్పేనంటున్నారు నిపుణులు. పైగా చైనా తమకు దోస్తేనని తాలిబన్లు ప్రకటించడం ఇంకాపెద్ద ప్రమాదమని చెప్తున్నారు.
టెర్రరిజం: తాలిబన్లతో ఇండియాకు పొంచి ఉన్న ముప్పు టెర్రరిజం. ఇప్పటికే టెర్రరిజాన్ని ప్రోత్సహిస్తున్న పాకిస్తాన్కు తాలిబన్లతో మరింత లాభం కలిగే పరిస్థితులొస్తాయని అంటున్నారు. జమ్మూకాశ్మీర్లో టెర్రరిజాన్ని మరింతగా బలపరిచేందుకు పాక్.. తాలిబన్ల సాయం తీసుకునే అవకాశం ఉందంటున్నారు. ఘాంజీ, ఖోస్త్, లోగార్, పాక్తియా, పాక్తికా ప్రావిన్స్లలో దాదాపు 7,200 మంది దాకా లష్కరే టెర్రరిస్టులున్నట్టు చెబుతున్నారు. అందులో సూసైడ్ బాంబర్లూ ఉన్నారంటున్నారు. ఈ క్రమంలో జమ్మూకాశ్మీర్లో టెర్రరిజం పెరిగిపోకుండా మన ప్రభుత్వం ముందే చర్యలు తీసుకోవాల్సిన అవసరం ఏర్పడింది.
పెట్టుబడులు: అఫ్గానిస్తాన్ అభివృద్ధి కోసం ఇప్పటికే అక్కడ మన దేశం దాదాపు రూ.2,200 కోట్ల పెట్టుబడులు పెట్టింది. రూ.600 కోట్ల అభివృద్ధి ప్రాజెక్టులను నిరుడు ప్రకటించింది. ఇప్పుడు ఆ పెట్టుబడులపై ప్రభావం పడే ముప్పుంది.
చైనా ముప్పు: చైనా, పాక్ సహా చాలా దేశాలూ అఫ్గాన్పై ప్రత్యేకమైన ఆసక్తి చూపిస్తున్నాయి. కారణం, వివిధ దేశాలతో ఆ దేశానికున్న వ్యూహాత్మక సరిహద్దులు, ఆ దేశ జియోగ్రాఫికల్ (భౌగోళిక) స్వరూపమే. ఆసియాలో ట్రేడ్ రూట్కు ఆ దేశమే కీలకం. దీన్ని పసిగట్టిన చైనా.. తాను అభివృద్ధి చేస్తున్న ‘వన్ బెల్ట్ వన్ రోడ్’ ప్లాన్లో పాకిస్తాన్తో పాటు అఫ్గాన్నూ చేర్చింది. చైనా అండ ఉన్న ఈ పరిస్థితుల్లో తాలిబన్లను ఆపడం ఇండియాకు సవాల్తో కూడుకున్నదే.
ఇక మాకు సంబంధం లేదు: బైడెన్
బలగాల వాపసీని అమెరికా ప్రెసిడెంట్జో బైడెన్ సమర్థించుకున్నారు. అమెరికా ఇక ఎంతమాత్రమూ అక్కడి యుద్ధంలో భాగం కాబోదని తేల్చి చెప్పారు. సైన్యాన్ని అక్కడే ఉంచాలన్న వాదనను ఆయన తప్పుబట్టారు. ఇంకెంతమంది అమెరికన్లను ప్రమాదంలోకి నెట్టాలని ప్రశ్నించారు. అఫ్గాన్ భవిష్యత్తు ఇక ఏమాత్రం అమెరికా సైన్యంచేతుల్లో ఉండదన్నారు. అక్కడి ప్రభుత్వం, మహిళలు, పిల్లల హక్కులతో సంబంధం లేదన్నారు.
చైనా మాకు దోస్తే..తాలిబన్ల ప్రకటన
చైనా తమకు దోస్త్ అని తాలిబన్లు ప్రకటించడం ఆందోళన కలిగిస్తోంది. యుద్ధం తో చితికిపోయిన అఫ్గానిస్తాన్ను తిరిగి మామూలు స్థితికి తీసుకొచ్చేందుకు చైనా పెట్టుబడులు పెడితే తాము అండగా ఉంటామని తాలిబన్ ప్రతినిధి సుహైల్ షాహీన్ అన్నాడు. చైనా పెట్టుబడిదారులకు తాము రక్షణ కల్పిస్తామన్నాడు. షిన్జియాంగ్లోని వీగర్ ముస్లింలకూ ఆశ్రయం ఇవ్వబోమన్నాడు. ఈస్ట్ తుర్కిస్తాన్ ఇస్లామిక్ మూవ్మెంట్ పెరిగిపోతుందన్న చైనా వ్యాఖ్యలతో తాలిబన్లు ఈ ప్రకటన చేయ డం గమనార్హం. తాము చాలాసార్లు చైనాకు వెళ్లామని, వారితో మంచి సంబంధాలే ఉన్నాయని షాహీన్ చెప్పుకొచ్చాడు. మరోవైపు అఫ్గానిస్తాన్లో శాంతి నెలకొనేందుకు ప్రయత్నాలు చేస్తామని పాకిస్తాన్ చెబుతోంది.
కాందహార్ నుంచి మన డిప్లొమాట్లు వాపస్.
న్యూఢిల్లీ: తాలిబన్లు కాందహార్నూ చేజిక్కించుకోవడంతో అక్కడున్న మన 50 మంది డిప్లొమాట్లను కేంద్రం వెనక్కు తీసుకొచ్చింది. సిబ్బంది భద్రత, రక్షణే తమకు ముఖ్యమని విదేశాంగ ప్రతినిధి అరిందమ్ బాగ్చీ చెప్పారు. అయితే, కాందహార్లోని కాన్సులేట్ జనరల్ను మాత్రం మూసేయలేదన్నారు. పరిస్థితులు చక్కబడ్డాక అధికారులను పంపిస్తామన్నా రు. ఇండియన్ల ను కిడ్నాప్ చేసే ప్రమాదముందని, అఫ్గాన్లో ఉద్యోగం చేసేవారు జాగ్రత్త గా ఉండాలని సూచించింది. కాగా, అధికారులను వెనక్కు తీసుకొచ్చిన ఎయిర్ఫోర్స్ స్పెషల్ విమానం.. పాకిస్తాన్ ఎయిర్స్పేస్ను వాడుకోలేదని విదేశాంగ శాఖ తెలిపింది.
