వర్టిగో సమస్య .. లక్షణాలు, ట్రీట్‌మెంట్ ఇదే

బిగ్​బాస్ ఐదో సీజన్​ నుంచి జెస్సీ (జశ్వంత్​) హెల్త్​ ఇష్యూస్​తో  ఎలిమినేట్​ అయ్యాడు. అతను కొన్ని రోజులుగా ‘వర్టిగో’ సమస్యతో బాధపడుతున్నాడు. ఈ సమస్య ఉన్నవాళ్లకి తల గిర్రున తిరిగినట్టు అనిపిస్తుంది. కళ్లు మసక కమ్ముతాయి. ఉన్నట్టుండి స్ప్రహ తప్పి కిందపడిపోతారు. ఈ సమస్య ఉన్నవాళ్ల ఆరోగ్యం ఎప్పుడు, ఎలా ఉంటుందో చెప్పలేం. ‘వర్టిగో’ ఎందుకు వస్తుంది? దీన్నుంచి ఎలా బయటపడాలో  వివరించారు ఇఎన్​టి స్పెషలిస్ట్​ విష్ణుస్వరూప్​ రెడ్డి.

వర్టిగో సమస్య ఉంటే తల తిరుగుతుంది. పరిసరాలు కూడా గిర్రున తిరిగినట్టు అనిపించడం,  నడుస్తున్నప్పుడు తూలి పడడం, సరిగా నిలబడలేకపోవడం లాంటి లక్షణాలు కనిపిస్తాయి. సాధారణంగా ఈ సమస్యకి చెవి ఇన్ఫెక్షన్​, మెదడు, గుండె సంబంధింత సమస్యలు కారణమవుతాయి. ఇరవై ఏండ్ల నుంచి ఎనభై ఏండ్ల వాళ్లలో కూడా వర్టిగో కనిపించే ఛాన్స్​ ఉంది.   

బిపిపి వర్టిగో

బినైల్​ పారాక్సిసమల్​ పొజిషనల్​ వర్టిగో.. దీన్నే ‘పొజిషనల్​ వర్టిగో’ అని కూడా అంటారు. చాలా మందికి తలకి దెబ్బతగిలిన తర్వాత వస్తుంది. వంగి బరువులు ఎత్తడం, ఎక్సర్​సైజ్​లు చేయడం, మెడ వ్యాయామాలు, తలని వంచి చేసే యోగాసనాలు కూడా ఈరకం వర్టిగో రిస్క్​ని పెంచుతాయి.  మెనియర్స్ డిసీజ్​ (లోపలి చెవిలో వచ్చే డిజార్డర్), మైగ్రేన్​ ఉన్నవాళ్లు పొజిషనల్​ వర్టిగో బారిన పడే అవకాశం ఉంది. ఆపరేషన్​ టైంలో ఎనస్తీషియా తీసుకుంటే పొజిషనల్​ వర్టిగో వచ్చే ఛాన్స్​ ఉంది. విటమిన్​ బి–12 లోపం ఉన్నా, ఎనీమియా ఉన్నా కూడా తల తిరుగుతుంది. కొన్నిరకాల న్యూరలాజికల్ డిజార్డర్స్​,  సర్వైకల్​ స్పాండిలైటిస్​, గుండె సమస్యలు కూడా వర్టిగోకి కారణమవుతాయి. 

లక్షణాలు
తల ఎత్తినా, తల దించినా లేదా బెడ్డు మీద  ఒక పక్క నుంచి మరో పక్కకి తిరిగినప్పుడు,  బెడ్డు మీద నుంచి లేచి కూర్చున్నప్పుడు తల తిరుగుతుంది. నడుస్తున్నప్పుడు తూలిపడతారు. అయితే ఈ లక్షణాలన్నీ కొన్ని సెకన్ల నుంచి రెండు నిమిషాలు ఉంటాయంతే. చెవిలో ఉన్న బ్యాలెన్స్ ఆర్గాన్​లో క్యాల్షియం కార్బోనేట్​ క్రిస్టల్స్ ఉంటాయి. తల ఎత్తినప్పుడు, తల దించినప్పుడు ఈ క్రిస్టల్స్​ ​చెవిలోని ఫ్లూయిడ్​లో అటు ఇటు తిరుగుతుంటాయి. దాంతో తల తిరుగుతుంది. చాలావరకు ఒకచెవిలోనే ఇలా జరుగుతుంది. ఈ రకం వర్టిగోని పొజిషనల్​ టెస్ట్ (‘డిక్స్​ హాల్​పైక్’​ ) ద్వారా డయాగ్నోస్​ చేస్తారు.  

ట్రీట్మెంట్​
ఈ వర్టిగోకి ఎపిలే పార్టికిల్ రీ–పొజిషనింగ్​ మాన్యువర్​ పద్ధతిలో ట్రీట్మెంట్ చేస్తారు. పేషెంట్​ తల 45 డిగ్రీల కోణంలో ఉండేలా పడుకోబెడతారు. తర్వాత పేషెంట్​ తలని ఆపొజిట్​ సైడ్​కి తిప్పుతారు. పేషెంట్​ తల నేలని చూసేంతవరకు అలా తిప్పుతారు. ఇలాచేయడం వల్ల క్యాల్షియం కార్బోనేట్ క్రిస్టల్స్​ చెవిలోని బ్యాలెన్స్​ ఆర్గాన్​లోకి వెళ్తాయి. దాంతో సమస్య తగ్గిపోతుంది.  

వెస్టిబ్యులార్​ న్యూరనైటిస్​ వర్టిగో
చెవిలోపలి బ్యాలెన్స్​ ఆర్గాన్​కి వైరల్​​ ఇన్ఫెక్షన్ వల్ల ఈ వర్టిగో వస్తుంది. ఇందులో రెండు రోజుల వరకూ తల తిరుగుతూనే ఉంటుంది. వాంతులు, తుమ్ములు కూడా వస్తాయి. వీళ్లకి సింప్టమాటిక్​ ట్రీట్మెంట్ చేస్తారు. వాంతులు తగ్గడానికి ప్రోక్లోర్​పారజైన్​ అనే మందుని ఇంజెక్షన్​ లేదా ట్యాబ్లెట్ (నాలుక కింద పెట్టుకోవాలి) ఇస్తారు. బీటా–హిస్టీన్​ ట్యాబ్లెట్​ వేసుకుంటే తలతిరగడం తగ్గుతుంది. నాలుగైదు వారాల్లో  పూర్తిగా రికవరీ అవుతారు. అయితే ఇవన్నీ డాక్టర్ల సలహా మేరకే తీసుకోవాలి.

మెనియర్స్​ డిసీజ్​
లోపలి చెవిలో వచ్చే డిజార్డర్​ ఇది. లోపలి చెవిలోని ఫ్లూయిడ్​ మీద ఒత్తిడి ఎక్కువ అవుతుంది. దాంతో    పది నిమిషాల నుంచి రెండు గంటల వరకు  తల తిరుగుతుంది. వాంతులు, తుమ్ములతో పాటు చెమటలు కూడా పడతాయి. చెవిలో ‘గుయ్’​మని సౌండ్ వస్తుంది. ఈ డిసీజ్​ని ఎలక్ట్రోకొహ్లియోగ్రఫీ (ఎకోజి), వెంప్​ టెస్ట్​ల ద్వారా డయాగ్నోస్​ చేస్తారు. ప్రోక్లోర్​ పారజైన్​, బీటా–హిస్టీన్​ వాడితే తొందరగా కోలుకుంటారు. ఒకవేళ తీవ్రమైన లక్షణాలుంటే ఇంట్రాటింపానిక్​ స్టిరాయిడ్​ ఇంజెక్షన్​ ఇస్తారు. ఈ డిసీజ్​ రాకూడదంటే  స్మోకింగ్​, ఆల్కహాల్​ మానేయాలి. కెఫిన్​ ఉన్న డ్రింక్స్​ ఎక్కువ తాగొద్దు. 

వెస్టిబ్యులర్​ మైగ్రేన్​
మైగ్రేన్ ఉన్నవాళ్లకి వర్టిగో వచ్చే ఛాన్స్​ ఉంది. కొన్ని సార్లు మైగ్రేన్​ లేనివాళ్లకి కూడా వర్టిగో రావొచ్చు. మైగ్రేన్​ మందులతో పాటు బీటా హిస్టీన్​ వంటివి వాడితే మైగ్రేన్​ కారణంగా వచ్చే వర్టిగో తగ్గుతుంది. 

డ్రగ్స్​ వల్ల
కొందరికి ట్రీట్మెంట్ చేసినప్పుడు ఆటోటాక్సిక్​ డ్రగ్స్ ఇస్తారు. వీటిని ఎక్కువ రోజులు ఇస్తే వర్టిగో రావొచ్చు. పేషెంట్స్​ వినికిడి శక్తి కోల్పోయే ఛాన్స్​ ఉంది.  డైయురిటిక్ డ్రగ్స్​ (డయాలసిస్​ చేసుకునేవాళ్లు) వల్ల రెండు చెవులు దెబ్బతినే అవకాశం కూడా ఉంది. ​  

చెవిలో సమస్య
లోపలి చెవిలో బ్యాలెన్స్​ ఆర్గాన్ ఉంటుంది.  మూడు సెమిసర్క్యులర్​ కెనాల్స్​, క్యాల్షియం కార్బోనేట్​తో తయారైన రెండు ఆర్గాన్స్​ ఉంటాయి. ఇక్కడే వెస్టిబ్యుల్​ (బ్యాలెన్స్​), కాక్లియె(వినికిడి)కి కారణమయ్యే రెండు సెన్సరీ నరాలు ఉంటాయి. ఈ రెండూ లోపలి చెవిలోంచి మెదడుకు కనెక్ట్​ అవుతాయి.  చెవి సమస్యల వల్ల వచ్చే వర్టిగోలో కాన్షియస్​ కోల్పోవడం జరగదు. వర్టిగో వచ్చి కాన్షియస్​ కోల్పోయారంటే  మెదడు లేదా గుండెలో సమస్యలు కారణమని చెప్పొచ్చు.