ఇండియాని గ్లోబల్ డిజైన్, మ్యానుఫ్యాక్చరింగ్ హబ్లా మార్చటానికి మోడీ సర్కారు మేకిన్ ఇండియా ప్రోగ్రామ్ని 2014లో ప్రారంభించింది. పాతిక రంగాలపై ప్రత్యేక దృష్టి పెట్టాలనుకుంది. ఇందులో డిఫెన్స్ మ్యానుఫ్యాక్చరింగ్ సెక్టార్ కూడా ఉంది. రక్షణ రంగంలో వాడుకునే ప్రతి వస్తువునూ మన దేశంలోనే తయారుచేసుకోవటం, దీనికోసం ఇన్వెస్ట్మెంట్లను ఆకర్షించడం, యూత్కి ఉద్యోగాలు కల్పించటం వంటి లక్ష్యాలు పెట్టుకుంది. కానీ… రెండేళ్లుగా ఆరు మేజర్ ప్రాజెక్టులు అసలు ఆరంభమే కాలేదు.
డిఫెన్స్పై ఎక్కువ ఖర్చు పెడుతున్న దేశాల లిస్టులో ఇండియా ఐదో స్థానంలో ఉంది. అతి పెద్ద ఆర్మీ గల రెండో దేశం కూడా మనదే. మన దేశ రక్షణ రంగంలో వాడుతున్న ఎక్విప్మెంట్లలో 50 శాతానికి పైగా విదేశాల నుంచే దిగుమతి అవుతున్నాయి. అయిదేళ్ల క్రితం ‘ఇండియాలో పెట్టుబడులు పెట్టాలా? వద్దా?’ అని గ్లోబల్ ఇన్వెస్టర్లు అనుమానాలతో వెనకాముందు ఆడుతున్న పరిస్థితుల్లో ప్రధాని మోడీ ‘మేకిన్ ఇండియా’ ప్రాజెక్టు తెచ్చారు. సెక్యూరిటీ ఫోర్స్ని మోడ్రన్ బాట పట్టించాలనే ఆలోచన కూడా ఈ ప్రాజెక్టుకి దారితీసింది.
డిఫెన్స్ సెక్టార్లోకి ప్రైవేట్ పెట్టుబడులకు తలుపులు తెరవటం వల్ల.. ఎక్విప్మెంట్ తయారు చేస్తున్న విదేశీ కంపెనీలు ఇండియన్ కంపెనీలతో స్ట్రాటజిక్ పార్ట్నర్షిప్(ఎస్పీ)లను ఏర్పాటు చేసుకుంటాయి. తద్వారా దేశీయ, అంతర్జాతీయ మార్కెట్లను ఇండియా కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. రక్షణ పరికరాల కోసం ఇన్నాళ్లూ ఇంపోర్ట్లపైనే ఆధారపడ్డ మన దేశం.. భవిష్యత్లో వాటిని ఎక్స్పోర్ట్ చేయగలిగే స్థితికి చేరుతుంది. ఇందులో భాగంగా 2016, 2018ల్లో సుమారు 556 కోట్ల డాలర్ల విలువైన 21 డిఫెన్స్ ఆఫ్సెట్ కాంట్రాక్ట్లపై సంతకాలు జరిగాయి.
కీలక చర్యలు చేపట్టిన కేంద్రం
మన దేశంలో రక్షణ రంగ ఉత్పత్తుల తయారీని ఎంకరేజ్ చేయటానికి కేంద్రం ఇప్పటికే కీలక చర్యలు చేపట్టింది. డిఫెన్స్ ప్రొక్యూర్మెంట్ ప్రొసీజర్(డీపీపీ), ఫారిన్ డైరెక్ట్ ఇన్వెస్ట్మెంట్(ఎఫ్డీఐ) పాలసీలని మార్చింది. ఇతర ప్రొసీజర్లను, ఆఫ్సెట్ గైడ్లైన్స్ని కూడా సింప్లిఫై చేసింది. స్ట్రాటజిక్ పార్ట్నర్షిప్(ఎస్పీ) మోడల్కి నోటిఫికేషన్ జారీ చేసింది. తమిళనాడు, ఉత్తరప్రదేశ్లలో డిఫెన్స్ ఇండస్ట్రియల్ కారిడార్ల ఏర్పాటుకు నిర్ణయం తీసుకుంది. ఇవన్నీ గ్రౌండ్ లెవల్లో అమలుకావటానికి సమయం పట్టేట్లు ఉందని ఓ సీనియర్ ఆఫీసర్ చెప్పారు.
ఆలస్యానికి కారణాలు..
ప్రొసీజర్లను సింప్లిఫై చేశామని ప్రభుత్వం చెబుతున్నా అమల్లో ఎక్కడా లేవని ఎక్స్పర్ట్లు అంటున్నారు. బ్యూరోక్రసీ ఆటంకాలు, అనుమతుల మంజూరులో ఆలస్యం వల్లే ప్రాజెక్టులు ప్రారంభం కావడంలేదనే ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. లేటవుతున్న ప్రాజెక్టుల లిస్టులో రష్యా సహకారంతో తయారు చేయాల్సిన 200 మల్టీపర్పస్ హెలికాప్టర్లు(కెమోవ్ కేఏ–226టీ లైట్) కూడా ఉన్నాయి. ఆర్మీ, ఎయిర్ఫోర్స్ల్లోని చేతక్ హెలికాప్టర్ల స్థానంలో వీటిని ప్రవేశపెడతారు.
అలాగే, 56సీ–295 ఎయిర్క్రాఫ్ట్లను రూపొందించే టాటా–ఎయిర్బస్ ప్రాజెక్టు విషయంలో ధరలకు సంబంధించిన చర్చలు కొలిక్కి రావటానికి ఎక్కువ సమయం పట్టింది. ఈ సింగిల్ వెండార్ ప్రాజెక్టుకు క్లియరెన్స్ ఇచ్చే అంశం ఇప్పుడు ‘కేబినెట్ కమిటీ ఆన్ సెక్యూరిటీ’ వద్ద ఉంది. గ్లోబల్ ఆర్మమెంట్ సంస్థలతో కలిసి న్యూ జనరేషన్ వెపన్ సిస్టమ్స్ తయారుచేయటంలో మన కంపెనీల పాత్రను పెంచే స్ట్రాటజిక్ పార్ట్నర్షిప్(ఎస్పీ) మోడల్ వల్ల కూడా ప్రాజెక్టులు పట్టాలెక్కటంలో ఆలస్యం జరుగుతోందని పరిశీలకులు చెబుతున్నారు.
తననూ పరిగణనలోకి తీసుకోవాలన్న హెచ్ఏఎల్
స్ట్రాటజిక్ పార్ట్నర్షిప్ మోడల్ అమల్లో భాగంగా నాలుగు ఇండియా కంపెనీలను(టాటా, అదానీ, మహింద్రా డిఫెన్స్, భారత్ ఫోర్జ్లను), మూడు ఫారిన్ సంస్థలను(ఎయిర్బస్, కమోవ్, లాక్హీడ్ మార్టిన్–సికోర్ స్కైలను) షార్ట్ లిస్ట్ చేశారు. ప్రభుత్వ రంగానికి చెందిన డిఫెన్స్ ఎక్విప్మెంట్ తయారీ సంస్థ హిందుస్థాన్ ఏరోనాటిక్స్ లిమిటెడ్(హెచ్ఏఎల్) తమను కూడా ఈ షార్ట్ లిస్టులో చేర్చాల్సిందిగా డిఫెన్స్ మినిస్ట్రీని కోరింది. హెచ్ఏఎల్ తయారుచేసే ఛాపర్లను స్ట్రాటజిక్ పార్ట్నర్షిప్ మోడల్ కింద తీసుకోవాలని చెబుతోంది.
ఎస్పీ మోడల్ కింద నేవీ కోసం 6 కొత్త స్టీల్త్ డీజిల్–ఎలక్ట్రిక్ సబ్ మెరైన్స్ని తయారుచేసే ప్రాజెక్టు తొలిసారిగా 2007 నవంబర్లో ఆమోదం పొందింది. ఈ డీల్ విలువ అప్పట్లోనే రూ.50 వేల కోట్లు. అది ఇన్నాళ్లకు ఫైనల్ దశకి చేరింది. సర్వీసులో సమస్యలు వస్తున్న, కుప్పకూలే ప్రమాదం ఎక్కువగా ఉన్న సింగిల్ ఇంజన్ చీతా, చేతక్ ఫ్లీట్ల స్థానంలో విదేశీ టూ–ఇంజన్ లైట్ యుటిలిటీ ఛాపర్లు ఇవ్వాలని ఆర్మ్డ్ ఫోర్స్లు 15 ఏళ్లుగా కోరుతున్నాయి. కానీ, ఆ ఒప్పందాలు టెక్నికల్ ప్రాబ్లమ్స్, అవినీతి ఆరోపణలతో పదేళ్లలోనే మూడుసార్లు రద్దయ్యాయి.
పెండింగ్లో ఉన్న ప్రాజెక్టులేంటి?
డిఫెన్స్ మ్యానుఫాక్చరింగ్కి సంబంధించిన ఆరు మేజర్ ప్రాజెక్టులు 2017 నుంచి ‘ఎక్కడ వేసినవి అక్కడే’ మాదిరిగా ఉన్నాయి. అవి.. 1) న్యూజనరేషన్ స్టీల్త్ సబ్మెరైన్స్. 2) మైన్ స్వీపర్స్. 3) లైట్ యుటిలిటీ హెలికాప్టర్లు. 4) ఇన్ఫాంట్రీ కంబాట్ వెహికిల్స్. 5) ట్రాన్స్పోర్ట్ ఎయిర్క్రాఫ్ట్. 6) ఫైటర్ జెట్లు.
వీటన్నింటి కన్నా ముందు.. రష్యాతో కలిసి కలాష్నికోవ్ ఏకే 203 అసాల్ట్ రైఫిళ్ల తయారీ ప్రాజెక్టు ప్రారంభమవుతుందని భావిస్తున్నారు. యూపీలోని అమేథీ పరిధిలోకి వచ్చే కోర్వా ఆర్డినెన్స్ ఫ్యాక్టరీలో 7.45 లక్షల రైఫిళ్లను తయారుచేయనున్నారు. దీనికోసం కేంద్రం రూ.12 వేల కోట్లు ఖర్చు చేయనుంది. ఈ రైఫిళ్లు ఏకే 47 గన్నుల కన్నా పవర్ఫుల్. ఇవి 300 మీటర్ల దూరంలోని టార్గెట్ని కూడా మట్టుబెడతాయి. కోర్వా ఫ్యాక్టరీలో తయారయ్యే 7.45 లక్షల రైఫిళ్లలో 7 లక్షల రైఫిళ్లను ఆర్మీకి; 29 వేల రైఫిళ్లను ఎయిర్ఫోర్స్కి; 13,600 రైఫిళ్లను నేవీకి అందించనున్నారు. దీనికి సంబంధించి రష్యాతో ఫైనల్ కాంట్రాక్ట్ను వచ్చే ఏడాది ఆరంభంలో కుదుర్చుకోనున్నారు. బడ్జెట్ పరిమితులవల్ల ఈ ఆధునిక రైఫిళ్లను కొద్దిమందికే ఇస్తామని ఆర్మీ జనరల్ బిపిన్ రావత్ ఈ మధ్య మీడియాతో చెప్పారు.
