చైనా తాను తలపెట్టిన ‘బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఇనీషియేటివ్’(బీఆర్‌‌ఐ)’ పరిధిలోని ప్రాజెక్టులకు ఆర్థిక సహాయాన్ని సడలించింది. తన రాజకీయ పలుకుబడిని విస్తరించుకోవటానికి ఈ ప్రాజెక్టుని చైనా బాగా వాడుకుంటోంది. బీఆర్‌‌ఐ పేరుతో అనేక దేశాలను అప్పుల ఊబిలోకి లాగుతోందన్న విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. అయితే, చైనా ప్రెసిడెంట్ జిన్పింగ్ ఖండిస్తున్నారు. అభివృద్ధి పనులకు ఆర్థిక సహాయం అందించడానికి కొన్ని గైడ్‌‌లైన్స్ రూపొందించామని చెప్పుకొస్తున్నారు. ప్రాజెక్టులో భాగస్వాములయ్యే దేశాలకు బీఆర్‌‌ఐ ఆర్థిక సహకారం అందజేస్తుంది. చైనా ఈ ప్రాజెక్టుని ఆరంభించడానికి కారణం జపాన్. ఆసియాలో మౌలిక వసతుల ప్రాజెక్టుల నిర్మాణానికి, ఆర్థిక సాయానికి జపాన్ పెట్టింది పేరు. డ్రాగన్ వ్యవహార శైలి నచ్చకపోవటంతో ఈ ఇనీషియేటివ్లో పాలుపంచుకోవడానికి జపాన్ ఆసక్తి చూపలేదు.చైనా రెండేళ్ల కిందట ప్రెస్టేజీగా ప్రారంభించిన ‘బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ప్రాజెక్టు’కు సంబంధించిన రెండో సమ్మిట్ బీజింగ్లో పోయిన వారం జరిగింది. దీన్ని రాచరిక కార్యక్రమంలా అట్టహాసంగా నిర్వహించారు. చైనా ప్రెసిడెంట్ జిన్పింగ్ తెచ్చిపెట్టుకున్న గాంభీర్యంతో పడరాని పాట్లు పడ్డారు. ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్టుల్లో అవినీతికి తావు లేకుండా చూస్తామని హామీ ఇచ్చారు.
చైనా రెండేళ్లుగా ‘బెల్ట్ అండ్ రోడ్’ ప్రాజెక్టును వీలుచిక్కినప్పుడల్లా ప్రతి ఇంటర్నేషనల్‌ సమ్మిట్‌‌లోనూ ప్రస్తావిస్తోంది. ఇతర దేశాలతో సంబంధాల్లో భాగంగా చేర్చుతోంది. ఆయా సమ్మిట్లకు ఆతిథ్యం ఇచ్చే దేశాలు ఈ ఇనీషియేటివ్ను ఎలా రిసీవ్ చేసుకుంటాయో తెలుసుకోవాలని ఆశించింది. ఈ ప్రాజెక్టులో చేరేందుకు ఏ దేశమైనా ఓకే అంటే ఆ నిర్ణయాన్ని ఆసరా చేసుకొని అక్కడి పాలిటిక్స్ను తన చేతిలోకి తెచ్చుకునే వరకు నిద్ర పోదనే అపవాదును మూటగట్టుకుంది.
వరుసగా ఎదురుదెబ్బలు
ఆసియా అంతటా చైనా ప్రతిపాదిస్తున్న ప్రాజెక్టులు ఒకదాని తర్వాత ఒకటి ఫైనాన్సియల్గా, పొలిటికల్గా ఎదురు దెబ్బ తింటున్నాయి. అదే ఆ దేశ ప్రెసిడెంట్ జిన్పింగ్ వైఖరిలో తాజా మార్పుకు కారణమని కొందరు అంటున్నారు. చైనా చేతిలో పుష్కలంగా అవుట్‌‌సోర్సింగ్‌ ప్రాజెక్టులు ఉండటంతో రిచ్‌‌గా కనిపిస్తున్నా ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్టుల కోసం లక్షల్లో డాలర్లను ఖర్చుపెట్టే స్థితి మాత్రం లేదని చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం దేశంలోని అన్ని ఆర్థిక సంస్థల్లోనూ ఉన్న మిగులు నిధులను ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ప్రాజెక్టులకే ఖర్చుపెడితే చైనా సొంత డెవలప్మెంట్ ప్లాన్‌‌లను అమలు చేయటం కష్టం.
అయినా.. అదే తీరా?
బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఇనీషియేటివ్లోకి మరిన్ని దేశాలు వచ్చేలా చైనా ప్రయత్నాలు చేస్తున్న మాట నిజం. తద్వారా ఇతర దేశాలపై డామినేషన్ చేయాలనే లక్ష్యానికి ఆర్థిక లోటు అడ్డు తగులుతోంది. దాన్ని కప్పిపుచ్చుకోవడానికి దారులు వెతుకుతోంది. ఇందులో భాగంగానే పశ్చిమ దేశాలు సహా గ్లోబల్ ప్రైవేట్ క్యాపిటల్ సాయంతో బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ప్రాజెక్టును నిలబెట్టాలని చైనా లీడర్లు తెగ ఆరాటపడుతున్నారు.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న ప్రైవేట్ ఫైనాన్స్ సంస్థలు తమ పెట్టుబడులను దక్షిణ దేశాల్లోనే పెడుతున్నాయి. ఈ ప్రాజెక్టుకు సాయం చేయటంవల్ల చైనా కంపెనీలకే లాభం తప్ప వేరే దేశాల సంస్థలకు కాదు. విదేశీ ఫైనాన్స్ సంస్థలు ఆర్థిక ప్రయోజనాలనే లక్ష్యంగా పెట్టుకుంటే ఈ ఇన్వెస్ట్మెంట్ వర్కౌట్ కాదు. ‘బెల్ట్ అండ్ రోడ్’ ఇనీషియేటివ్ను పట్టాలెక్కించటాన్ని ప్రైవేట్ కంపెనీలు తమ బాధ్యతగా భావించాల్సిన అవసరం కూడా లేదు. కాబట్టి చైనా తాను ఆర్థికంగా భరించగల స్థాయి ప్రాజెక్టులనే చేపట్టడం బెటర్.
అసలు ఏమిటీ ప్రాజెక్టు?
‘వన్ బెల్ట్ – వన్ రోడ్’ పథకాన్ని చైనా ప్రెసిడెంట్ జిన్పింగ్ 2013లో ప్రతిపాదించారు. 152 దేశాల్లో ట్రాన్స్పోర్ట్ సౌకర్యాలను మెరుగుపరచటం, వివిధ ఖండాల్లోని అంతర్జాతీయ సంస్థలకు ఫైనాన్సియల్ సపోర్ట్ ఇవ్వటం దీని లక్ష్యం. ఈ ఆరేళ్లలో ఈ ప్రాజెక్టు ఆసియాతోపాటు యూరప్‌, ఆఫ్రికా, అమెరికా సహా ఇతర ఖండాలకు విస్తరించింది. ఈ కార్యాచరణను తర్వాత బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఇనీషియేటివ్గా మార్చారు.
ఇండియా మొదటి నుంచీ దూరమే
2017లో ‘బెల్ట్ అండ్ రోడ్ ఫోరం’ మొదటి సదస్సును చైనా నిర్వహించగా, ఇండియా వెళ్లలేదు. రెండో సమ్మిట్ ఈ ఏడాది ఏప్రిల్‌ చివరి వారంలో చైనా రాజధాని బీజింగ్లో జరిగింది. దీన్నీ మన దేశం బహిష్కరించింది. పాక్‌ ఆక్రమిత కాశ్మీర్‌‌లో చైనా–-పాకిస్థాన్ ఎకనామిక్ కారిడార్ నిర్మాణాన్ని నిరసిస్తూ ఇండియా ఈ నిర్ణయం తీసుకుంది. ఈ సమ్మిట్కు 150 దేశాల నుంచి 5000 మందికి పైగా ప్రతినిధులు హాజరయ్యారు. వీరిలో 90 మంది అంతర్జాతీయ సంస్థల ప్రతినిధులు, 40 దేశాల ప్రభుత్వాధినేతలు ఉన్నారు.
ప్రస్తుతం ఎవరి చేతిలో ఎంత డబ్బు ఉంది?
- ఆసియన్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ బ్యాంక్, బ్రిక్స్/న్యూ డెవలప్మెంట్ బ్యాంక్లో 150 బిలియన్ డాలర్లు
- సిల్క్ రోడ్ ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ ఫండ్ వద్ద 40 బిలియన్ డాలర్లు
- స్టేట్ కంట్రోల్డ్ ఫైనాన్షియల్ సెక్టార్ నుంచి చైనా కంపెనీలు తీసుకోగల బడ్జెట్ 600 బిలియన్ డాలర్ల లోపే.
